Yumurtalık dermoid kisti, yumurtalıklarda gelişen iyi huylu bir kisttir. Bu tür kistler, yumurtalıklarda gelişen bir tür kitle veya tümör olan yumurtalık teratomunun en yaygın türüdür.
Bu kistler yumurtalığın içinde veya üzerinde oluşur. Yumurtalık kistlerinin bazıları kadınlarda adet ile ilişkili olabilmektedir. Ancak bu tür kistlerin yumurtalığın işleviyle bir ilgisi yoktur. Bu kistler doku içeren sıvı dolu bir kesedir.
Yumurtalık dermoid kistlerinin çoğu kanserli değildir, ancak çok büyürlerse komplikasyonlara neden olabilirler.
Doğurganlık çağındaki kadınlar dermoid kistleri geliştirme konusunda daha büyük risk altındadır. Bu tür kistler hamilelik sırasında ortaya çıkabilir.
Dermoid kist nedir?
Yumurtalıklarda gelişen bir çeşit tümördür. İyi huylu olmalarına rağmen, nadir durumlarda kanserli hale gelebilirler.
Bu tür kist bir yumurtalığın içinde veya üzerinde oluşur. Bazı yumurtalık kistleri, bir kadının adet döngüsü ile ilgilidir. Ancak bu kistlerin yumurtalığın işleviyle hiçbir ilgisi yoktur.
Diğer dermoid kist türleri gibi ilk olarak doğumdan önce gelişir. Dermoid kisti olanlar pelvik muayene sırasında keşfedilene kadar yıllarca yumurtalıkta bu kistleri taşıyabilir.
Bu kistler çoğunlukla vücut sıcaklığında sıvı ve oda sıcaklığında yarı katı haldedirler. Vakaların %80’inde 10 cm veya daha küçüktürler.
Bu tür kistler tipik olarak yavaş büyür. Menopoz geçirmemiş olanlarda yılda ortalama 1,8mm büyüme oranına sahip oldukları bilinmektedir.
En sık sağ taraftaki yumurtalığı etkiler, ancak vakaların %12’sinde her iki yumurtalıkta da gelişebilir.
Dermoid kist belirtileri?
Çoğu yumurtalık dermoid kisti, komplikasyon gelişmedikçe semptomlara neden olmaz. Bununla birlikte bilinen en yaygın belirti karın ağrısıdır.
Dermoit kist büyüdükçe, insanlar karın bölgelerinde büyüklük fark edebilirler.
Kist ilerlemişse şu belirtiler olabilir;
- Ateş
- Şiddetli karın ağrısı
- Anormal vajinal kanama
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Karın basıncı
- Şişkinlik
Daha az yaygın olan semptomlar;
- Pelviste ağrı
- Alt sırt ve uyluklarda ağrıyan
- Bağırsak veya mesaneyi tamamen boşaltmada zorluklar
- Açıklanamayan kilo alımı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Sık idrara çıkma
- Göğüslerde hassasiyet
Dermoid kist patlaması belirtileri?
Yumurtalık dermoid kisti aşırı büyürse, kendi ekseni etrafında dönebilir ve cerrahi bir acil durum haline gelebilir. Burulma olarak da bilinen bu durum tespit edilemeyebilir.
Bu şekilde çok uzun süre kalırsa, yumurtalık kaybı anlamına gelebilir. Bu nedenle yumurtalık torsiyonu jinekolojik ameliyatlarda en sık karşılaşılan acil durumlardan biridir.
Riskler?
Bazı potansiyel komplikasyonlar şöyle açıklanabilir;
Kist yırtılması: Yaygın olmamakla birlikte, yumurtalık dermoid kistleri yırtılabilir. Kist içeriği periton boşluğuna sızarsa, kronik peritonite yol açabilir. Bu, karın duvarının astarının iltihaplanmasıdır. Kist içeriği bağırsağa veya rektuma sızarsa anüs yoluyla vücudu terk edebilir.
Yumurtalık torsiyonu: Bu, kistin yumurtalıkları yerinde tutan bağları büktüğü zamandır. Yumurtalık ve fallop tüpüne giden kan akışını kesebilir. Bu durum hamile kalma yeteneğini etkileyebilir.
Enfeksiyon: Enfeksiyon olasılığı yaklaşık %4’tür. Şiddetli vakalarda kistin yırtılmasına neden olabilir.
Kötü huylu dönüşüm: Yumurtalık dermoid kistleri çoğunlukla iyi huyludur. Bununla birlikte, nadir durumlarda malign hale gelebilirler.
Bir burulma veya yırtılma meydana gelirse, kişi şunları hissedebilir;
- Ani ve şiddetli karın ağrısı
- Mide bulantısı
- Kusma
Yumurtalık dermoid kistleri genellikle kanserli olmasa da oldukça büyüyebilirler. Bu durum yumurtalığın vücuttaki konumunu etkileyebilir.
Teşhisi nasıl yapılır?
Kistin erken teşhisi önemlidir, çünkü iki taraflı gelişebilen tek kisttir. Bir yumurtalıkta varsa, diğerinde de kist olma olasılığı yüksektir. Kadınlarda çoğu zaman asemptomatiktir, ancak semptomlar özellikle kist büyüdüğünde ortaya çıkar.
Büyük bir dermoid kist karın ağrısına, anormal kanamaya ve ağrılı ilişkiye neden olabilir. Bir kadının mesanesini zorlayan bir kist de idrara çıkmada zorluğa neden olabilir.
Bu kistin varlığı genellikle başka bir inceleme yapılırken tesadüfen keşfedilir.
Şöyle ki;
- Bir kişinin hayati organlarını kontrol etmek
- Pelvik ve karın fizik muayenesi yapmak
- Ayrıntılı öykü almak
- Tam kan sayımı isteme
- Hamilelik testi yaptırma
Gibi işlemlerde tesadüfen keşif edilebilir.
Ultrason veya MRI taraması gibi görüntüleme testleri de kistlerin tespitinde kullanılan yöntemlerdendir.
Bir pelvik muayene, yumurtalık dermoid kistinin varlığını ortaya çıkarabilir. Başka bir görüntüleme testi olan pelvik ultrason veya transvajinal ultrason ile de tespit edilebilir.
BT (bilgisayarlı tomografi) taraması veya manyetik rezonans görüntüleme (MR): Bu invaziv olmayan testler, kistin görüntülerini ve hassas bir bölgeye yakın olup olmadığını gösterir. Ayrıca bir spinal dermoid kistin bir sinire yakın olup olmadığı da görülebilir.
Tedavisi?
Tedavi planları şu faktörlere göre belirlenebilir;
- Kişinin belirtileri
- Kişinin hamile kalabilme arzusu
- Tümörün boyutu
- Ultrasonda görüldüğü gibi tümörün özellikleri
- Çevreleyen dokuların potansiyel tutulumu
- Kistin malign olma şansı
Kiste sahip kişi hamileyse, kist küçükse veya herhangi bir belirtiye neden olmuyorsa takip gerektirir. Hamile kalmak isteyenlerde kist 5 cm’den küçükse bu durum söz konusudur.
Diğer durumlarda, ameliyat en iyi eylem şekli olabilir. 5 cm’den küçük kistleri olanlar için, bir cerrah laparoskopik sistektomi yapabilir. Bu, tüm yumurtalık yerine kistin cerrahi olarak çıkarılmasını içerir.
Kistler 5-6 cm’den büyükse ve tüm yumurtalığı etkilemişse, yumurtalığın cerrahi olarak çıkarılması olan ooferektomi gerekli olabilir.
Cerrahların çoğu laparoskopi kullanarak yumurtalık dermoid kistlerini çıkarır. Bu ameliyat türü, karnınızda küçük kesikler içerir.
Dermoid kist ameliyatı nasıl yapılır?
Cerrah yumurtalığınızı çıkarmadan kisti çıkarmak için minimal invaziv cerrahi (yumurtalık sistektomi) kullanabilir. Kist büyükse, hem yumurtalığınızın hem de kistinizin alınması gerekebilir.
Yumurtalık kisti ameliyatı olanların yorumları genelde başarı geçtiği ve operasyon sonrası memnu kaldıkları hastalar tarafından dile getirilir.
Yumurtalıkta dermoid kistlerinin tedavisi, genellikle cerrahi müdahale ile yapılır. Bu kistler çoğunlukla iyi huylu olsa da, bazı durumlarda kansere dönüşebilirler. Bu nedenle, kistin boyutu ve hastanın yaşam kalitesi göz önünde bulundurularak cerrahi müdahale yapılması önerilir.
Günümüzde, laparoskopik cerrahi (kapalı yöntem) yumurtalık kistlerinin tedavisinde sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde, karın duvarından küçük kesiler yapılarak laparoskop adı verilen özel bir alet kullanılarak kist çıkarılır. Bu yöntem, açık cerrahiye göre daha az invaziv (daha az doku hasarı) olduğu için daha az ağrı ve daha hızlı iyileşme süreci sağlar.
Ancak, bazı durumlarda kist çok büyük olduğu veya kansere dönüşme riski yüksek olduğu için açık cerrahi (geniş kesilerle) tercih edilebilir. Bu durumda, cerrahi müdahale sonrası hastanın iyileşme süreci biraz daha uzun olabilir.
Özetle, yumurtalıkta dermoid kistlerinin tedavisi cerrahi müdahale ile yapılır ve laparoskopik cerrahi genellikle tercih edilen yöntemdir. Ancak, her hasta ve kist farklıdır, bu nedenle tedavi yöntemi hastanın durumuna ve kistin özelliklerine göre belirlenir.
Yumurtalıkta Dermoid Kistlerinin Patofizyolojisi: Bilinenler ve Bilinmeyenler?
Dermoid kistlerin patofizyolojisi tam olarak anlaşılamamış olsa da, birkaç hipotez öne sürülmüştür. Bu hipotezler arasında şunlar sayılabilir:
1- Germ hücre teorisi: Dermoid kistlerin, yumurtalıkta gelişmekte olan primordial germ hücrelerinin yanlış yönlendirilmesi sonucu oluştuğu düşünülmektedir. Bu hipoteze göre, primordial germ hücreleri normal olarak cinsiyet hücrelerine dönüşürken, bazı hücreler farklılaşma sürecinde sapmalar yaşar ve dermoid kistleri oluşturur.
2- Yumurtalık epitel hücresi teorisi: Dermoid kistlerin, yumurtalık epitel hücrelerinin proliferasyonu sonucu oluştuğu düşünülmektedir. Bu hipoteze göre, yumurtalıkta normal olarak bulunan epitel hücreleri, çeşitli faktörlerin etkisiyle anormal şekilde büyümeye başlar ve dermoid kistleri oluşturur.
3- İmplantasyon teorisi: Dermoid kistlerin, embriyonik dönemde diğer dokulara implantasyon sonucu oluştuğu düşünülmektedir. Bu hipoteze göre, embriyonik dönemdeki bir hücre kümesi, normal olarak bulunması gereken yerden farklı bir bölgeye yerleşir ve dermoid kisti oluşturur.
Dermoid kistlerin patofizyolojisi hala tam olarak anlaşılamamış olsa da, bu kistlerin iyi huylu olması ve kanserleşme riskinin düşük olması nedeniyle genellikle cerrahi müdahale gerektirmezler.
Dermoid Kistlerinin Yumurtalık Fonksiyonları Üzerindeki Etkileri?
Dermoid kistlerin yumurtalık fonksiyonları üzerindeki etkileri, kistin büyüklüğüne, içeriğine ve yerleşim yerine bağlıdır. Küçük boyutlu kistler genellikle hiçbir semptom oluşturmadan kalabilirler ve yumurtalık fonksiyonlarını etkilemezler.
Ancak büyük boyutlu kistler, etrafındaki dokulara baskı yaparak yumurtalıkların normal fonksiyonlarını etkileyebilirler.
Dermoid kistlerin yumurtlama üzerindeki etkileri, kistin yerleşim yerine ve büyüklüğüne bağlı olarak değişebilir.
Kistler, yumurtalıkta büyük bir alana yerleşmişse, normal yumurtlama sürecini engelleyebilirler. Ayrıca kistler, yumurtlamayı etkileyen hormonların üretimini de engelleyebilirler.
Dermoid kistlerin erken teşhisi ve tedavisi, yumurtalık fonksiyonlarını ve fertiliteyi korumaya yardımcı olabilir.
Kimleri etkiliyor?
En sık 20-40 yaş arası kadınları etkilerler.
Bu kistler üreme yıllarındaki kadınları etkileyen tüm iyi huylu yumurtalık kitlelerinin % 70’ini oluşturduğu genel kanıda kabul görmektedir. Ayrıca postmenopozal kişilerde iyi huylu yumurtalık kitlelerinin de %20’sini oluştururlar.
Yumurtalıkları olan herkes bu tür kistleri geliştirebilir. Muhtemelen doğumda bulunurlar, ancak genellikle rutin bir görüntüleme prosedürüne kadar keşfedilmezler. Örneğin, bir hamilelik ultrasonu sırasında bu tür kistlere sahip olduğunuzu öğrenebilirsiniz.
Bu tür kistler ne kadar yaygındır?
İyi huylu yumurtalık tümörlerin en sık görülen tipidir. Hamilelik sırasında bulunan en yaygın yumurtalık tümörü türüdür.
Hamilelik sırasında teşhis edilen tüm iyi huylu tümörlerin yaklaşık üçte biri yumurtalık dermoid kistleridir. Vakaların %10 ila %15’inde her iki yumurtalıkta da görülürler.
Dermoid kist bitkisel tedavisi?
Bilimsel kanıtlanmış bir bitkisel tedavi seçeneği bulunmamaktadır.
Dermoid kist kaç cm tehlikelidir?
Bu kistlerin hepsinin çıkarılmasına gerek yoktur. Kist büyüdüyse (çapı yaklaşık 5cm’den büyükse), semptomlara neden oluyorsa veya kötü huylu hale geldiyse takibinizi yapan hekim kistinizin çıkarılmasını önerebilir.
Dermoid kist ağrı yapar mı?
Bu türdeki çoğu kist, özellikle büyük olmadıkça semptomlara neden olmaz. Belirtileri fark ederseniz, bunlar muhtemelen karnınızda ağrı, baskı veya dolgunluk hissi şeklinde belirir.
Dermoid kist kansere dönüşür mü?
Dermoid kistler, genellikle iyi huylu tümörlerdir ve nadiren kansere dönüşürler. Ancak, bazı durumlarda içerisindeki hücrelerin anormal büyümesi nedeniyle kansere dönüşme riski taşırlar. Bu nedenle, dermoid kistlerin izlenmesi ve düzenli olarak takip edilmesi önerilir.
Yumurtalık kanseri, dermoid kistlerle doğrudan ilişkili değildir. Ancak, bazı durumlarda dermoid kistler içerisinde anormal hücrelerin büyümesi nedeniyle yumurtalık kanseri gelişebilir. Bu nedenle, dermoid kistlerin belirtileri veya büyüme hızında herhangi bir değişiklik fark edilirse, hemen bir doktora başvurulması önemlidir.
Doktorlar genellikle dermoid kistlerin kansere dönüşme riskini değerlendirmek için ultrason veya MRI gibi görüntüleme testleri yaparlar. Bu testler, kistin içeriğini ve yapısını daha ayrıntılı olarak inceleyerek kansere dönüşme riskini değerlendirmeye yardımcı olabilirler.
Özetle, dermoid kistlerin yumurtalık kanseri ile doğrudan bir ilişkisi yoktur. Ancak, bazı durumlarda dermoid kistler içerisindeki anormal hücrelerin büyümesi nedeniyle yumurtalık kanseri gelişebilir.
Dermoid kist gebeliğe engel mi?
Tedavi gerektirmelerine rağmen doğurganlığı etkilemezler. Bu kistlerin kısırlıkla bağlantısı yoktur.
Kistler tekrardan oluşur mu?
Kist hücre duvarına zarar verilmeden çıkarabilirlerse, tekrar oluşumları pek olası değildir.
Bununla birlikte, bazı kistler yakındaki organlara doğru büyür ve kistin tamamı çıkarılamayabilir.
Bu kistler kendi kendine geçebilir mi?
Bu kistler kendi başlarına kaybolmazlar. Yavaş büyürler ve kişi farkına varana kadar yıllarca varlığını sürdürebilir.
Ancak kistin patlama veya enfekte olma olasılığı vardır. Büyüdükçe sinirlere veya kan damarlarına da baskı yapabilirler.
Yumurtalık dermoid kisti kansere dönüşür mü?
Bu kiste sahip vakaların %2’sinden daha azı kanserli hale gelir. Aşağıdaki durumlarda tümörün kansere dönüşme riski daha yüksektir;
- 45 yaşın üzerindeyseniz,
- Tümörünüz hızla büyüyorsa,
- Tümörünüzün çapı 10 santimetreden fazla ise,
Cerrah kistin yırtılabileceği, bükülebileceği veya kanserli hale gelebileceği endişesi taşırsa kistinizi çıkarabilir.
Bu tür kistler tedavi olmadan geçer mi?
Hayır. Bazı yumurtalık kistleri sonunda kendiliğinden kaybolur, ancak bu tür kistler çıkarılmadıkça bulundukları yerde kalırlar.
Kistler çıkarıldıktan sonra tekrar büyür mü?
Ameliyat, kistleriniz için etkili bir tedavi yöntemidir. Dermoid kist ameliyat sonrası kistler çıkarıldıktan sonra vakaların sadece %3 ila %4’ünde yeniden büyür.
Sonuç olarak;
Yumurtalık dermoid kistleri, yumurtalıklar üzerinde gelişen iyi huylu bir kist türüdür.
Bu kistlerin semptomlara neden olma olasılığı düşüktür. Bununla birlikte, semptomlar ortaya çıkarsa, kişi karın ağrısı yaşayabilir.
Kist küçükse ve herhangi bir belirtiye neden olmuyorsa genellikle takip gerektirir. Bununla birlikte, kist büyükse ve semptomlar ortaya çıkmışsa cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.
