Suprapubik pelvik us ile pelvis ve karın alt bölgesindeki organlar görüntülenerek üreme ve üriner sistem hastalıkları değerlendirilir.
Hastanın durumuna ve ultrason istenme nedenine göre suprapubik pelvik us karın üzerinden, kadınlarda vajina içerisinden girilerek veya erkeklerde rektal yoldan girilerek yapılabilir.
Pelvik ultrason pelvik ağrının, gebelik komplikasyonlarının, yumurtalık patolojilerinin ve pelvik organların değerlendirilmesinde kullanılan en iyi görüntüleme yöntemlerinden biridir. Radyasyon içermemesi, üreme çağındaki kadınlarda overlerin radyasyona hassas olması nedeniyle güvenle kullanılmasını sağlar.
Transvajinal ultrason ile uterus içinin ayrıntılı incelenmesi sağlanır. Over ile ilgili patolojiler, uterin anomaliler, endometriyal polipler, fibroidler ve kanser şüpheli durumlar transvajinal ultrason ile daha iyi değerlendirilir.
Suprapubik pelvik us erkek hastalarda, kadınlara göre daha kısıtlı kullanıma sahiptir. Rektal ultrason ile özellikle prostat hastalıkları ve kanser değerlendirilmesi yapılabilir. Ankara Pelvik ultrason incelemesinin yapıldığı çok sayıda kliniklerin yer aldığı ildir.
Suprapubik pelvik us nedir?
Radyasyon içermeyen, zararsız olan ses dalgalarının kullanılarak pelvis içindeki organların görüntülenmesini sağlayan bir işlemdir. Gerçek zamanlı görüntülerin elde edildiği, organların hareket ve yapısının ve damarlardaki kan akımının görülebildiği bir görüntüleme yöntemidir.
Ultrason probu ile ses dalgaları, karın üzerindeki jel üzerinden karın içine iletilir, organlardan geri yansıyan ses dalgaları yine ultrason probunda toplanarak, bilgisayara iletilir. Bilgisayar yansıyan ses dalgalarından siyah beyaz olarak görünen görüntüler oluşturur.
Adetliyken pelvik ultrason çekilir mi?
Adet döneminde suprapubik pelvik us çekilebilir, ancak bazı durumlarda bu zor olabilir veya daha az hassas sonuçlar verebilir. Adet döneminde pelvik ultrason çekilmesi genellikle rahim içindeki yumurtalıkların ve tüplerin durumunun değerlendirilmesi amacıyla yapılır.
Adet döneminde rahim içinde oluşan kan ve doku artıkları bu tümörleri veya anormallikleri görüntülemek için engel olabilir.
Suprapubik pelvik us nerden çekilir?
Üç şekilde yapılabilir;
- Karın üzerinden (transabdominal)
- Kadınlarda vajina içerisinden girilerek (transvajinal/endovajinal)
- Erkeklerde makattan girilerek (transrektal)
Pelvik ultrason fiyatları?
Suprapubik pelvik us fiyatları klinikler, özel hastaneler ve sağlık merkezleri arasında farklılık göstermekle beraber yaklaşık olarak fiyatları birbirine yakındır. En güncel ve doğru bilgiye gidilmesi planlanan sağlık merkezinden öğrenmek daha doğru bir yaklaşım olacaktır.
Pelvik ultrason nasıl çekilir?
- Abdominal pelvik ultrason (transabdominal); Hastaların işlem öncesi en az 1 lt su içmiş olup, idrar sıkışık halde olması gerekir. Muayene masasına, sırt üstü ve karın bölgesi açık olacak şekilde yatan hastanın, göbek deliği ile genital bölge arasında kalan alanlar incelenir. Bu bölge üzerine jel sürüldükten sonra, probun ileri ve geri hareketleriyle görüntü elde edilir. Karında ağrı olan bir yerin incelenmesi sırasında probun dokundurulmasıyla hasta ağrı hissedebilir. Onun dışında hastanın işlem sırasında ağrısının olması beklenmez.
- Transvajinal ultrason; Kadın hastaların jinekolojik muayenesine benzer şekilde yapılır. İşlem öncesi hastanın idrarını yapmış olması, idrar kesesinin tamamen boşaltılmış olması gereklidir. Sırtüstü yatan hasta bacaklarını uyluk (üst bacak kısmı) kalça hizasına kadar bükerek, bacaklarını açar. Ultrason probu üzerine koruyucu, tek kullanımlık kılıf geçirilip, üzerine ultrason jeli sürüldükten sonra prob, vajina içerisine itilir. Vajina içerisinde yaklaşık 5-6 cm ilerletilen probun, vajina içerisinde hareket ettirilmesiyle görüntü elde edilir.
- Transrektal ultrason; İşlem önce lavman yapılarak rektumun boşaltılmış olması gerekir. Hasta yan pozisyonda, sırtı işlemi yapacak kişiye dönük olarak, diz ve kalça hafif kıvrık vaziyette olacak şekilde işlem yapılır. Ultrason probu tek kullanımlık kılıf ile kaplanıp, üzerine ultrason jeli sürüldükten sonra, prob hastanın makatından girilerek rektuma yerleştirilir.
Bu inceleme yaklaşık 15-30 dk süren bir işlemdir. Pelvik ultrason sonucu işlem bittikten sonra raporlanarak hastaya hemen verilebilir.
Suprapubik pelvik us neden yapılır?
1- Kadınlarda pelvik usg;
- Pelvik ağrının değerlendirilmesinde (Over kisti, Over rüptürü, Tubo-ovaryen abse, Uterin fibroid, Dış gebelik, Uterin rüptür, Over torsiyonu)
- Pelvik kitlelerin değerlendirilmesinde
- Polikistik over gibi endokrin bozuklukların değerlendirilmesinde
- Ağrılı menstrüel kanamalarının değerlendirilmesinde
- Anormal vajinal kanama varlığında
- Hiç mens olmayan kadınların değerlendirilmesinde
- Gecikmiş menstrüel kanama varlığında
- Bilinen bir problemin takibinde
- Rahim ve yumurtalık kanseri şüphesinde
2- Erkeklerde pelvik usg;
- Pelvik ağrı varlığında
- Erkek infertilitesinin değerlendirilmesinde
- Prostat bezi hastalıkları şüphesinde transrektal ultrason uygulanır.
3- Çocuklarda;
- Pelvik ağrının değerlendirilmesinde
- Pelvik kitle varlığında
- Şüpheli genitalya ve pelvik organ anomalisi varlığında
- Kız çocuklarında erken ya da gecikmiş puberte olması durumunda
4- Tüm yaş gruplarında ve her iki cinsiyette, pelvik organlardan biyopsi alınması gereken durumlarda, işlem sırasında kılavuz amaçlı istenebilir.
Pelvik ultrasonda nelere bakılır?
Kadınlarda pelvik ultrason ile aşağıdaki organların değerlendirilmesi yapılır;
- Rahim (uterus)
- Rahimağzı (serviks)
- Yumurtalıklar (over)
- Fallop tüpleri
- İdrar kesesi (mesane)
- Gebelik sırasında (obstetrik ultrason) fetüsün sağlığı ve gelişimine bakılır.
Abdominal pelvik ultrason ile büyük fibroid yapılar ve overlerin görüntülenmesi yanı sıra, mesane, uterus, vajina ve serviks gibi organların şekil ve büyüklükleri görülür.
Gebelik varlığında, gebeliğin rahim içi normal gebelik mi yoksa dış gebelik mi olduğu tespit edilebilir. Uterus ve adnekslerin görüntülenmesinde tamamen dolu olan bir mesane önem taşır. Mesanenin arkasında, mesaneden daha ekojenik oval olarak görünen organ uterustur.
Vajina, mesanenin arkasında, mesaneden daha az ekojenik olarak, uterusun aşağısında yerleşim gösterir. Transvajinal ultrason ile overler, uterus içi yapısı (endometrium, myometrium) ve karın iç kör boşluk olan cul-de-sac daha iyi görüntülenir.
Obez kadınlarda, karın içi yağ dokusunun fazla olması nedeniyle abdominal pelvik ultrasonografi ile net görüntü sağlanamayabilir, o yüzden transvajinal ultrason tercih edilir.
Suprapubik pelvik usg ile pelvis içerisindeki diğer yapılar da görülür. Kasık (inguinal) bölgesindeki fıtık varlığı, fallop tüplerinin torsiyonu ve hidrosalfinks durumu (tüplerin sıvı ile dolarak genişlemesi) tespit edilebilir. Pelvis içerisinde serbest sıvı görüntülenebilir. Sıvının heterojen ekojenitede olması ve septalar içermesi hemoraji (kanama), enfeksiyon gibi patolojilere işaret eder.
Erkek hastalar için;
- İdrar kesesi
- Seminal veziküller
- Prostat
Pelvik ultrason erkek hastalarda pelvis içi serbest sıvının varlığını, inguinal bölgede inmemiş testis ve fıtık varlığını gösterebilir.
Sık Sorulan Sorular
Pelvik ultrasonda gebelik belli olur mu?
Gebelik varlığı ultrason ile doğrulanır. Transvajinal ultrason ile 5. haftada gebelik kesesi görülebilirken, abdominal pelvik ultrason ile 6. gebelik haftasında ancak gebelik kesesi görülebilir.
Gebelikte pelvik ultrason hem gebelik tanısı hem de gebelik boyunca gebelik takibinde güvenle kullanılan bir görüntüleme yöntemidir.
Pelvik ultrason aç karnına mı yapılır?
Bu işlem için açlık gerekli değildir. Ancak barsak gazının aşırı olmaması iyi görüntü alınması açısından önem taşır. Bu yüzden işlem öncesi ağır, şişkinliği artıracak besinlerden uzak durulması önerilir.
Pelvik doppler ultrason nedir?
Pelvik doppler ultrason vücut içerisindeki yapıların hareketlerinin görüntülenmesini sağlayan özel bir ultrason tekniğidir. Radyoloji uzmanının damarlardaki kan akımı ve kitlelerin kanlanma durumunu değerlendirebilmelerini sağlar. Pelvik doppler ultrason, duruma göre pelvik ultrasonografi ile muayenenin bir bölümü olabilir.
Pelvik doppler ultrason ile;
- Kan akımında tıkanma olduğu durumlar
- Kan damarlarında daralma olması
- Damarların doğumsal anomalileri ve tümörleri
- Organlara kan akımında azalma olması ya da akımın tamamen kesilmesi
- Kan akımında artış olması gibi durumlar tespit edilebilir.
Pelvik ultrasonda bakirelik belli olur mu?
Suprapubik pelvik ultrason bakire kızlara güvenle yapılabilir. Ancak bakireliğin tespiti bu ultrason işlemi ile yapılamaz. Transvajinal ultrason bakire olanlara yapılmaz, işlem sırasında kızlık zarının yırtılma riski vardır.
Sonuç olarak;
”Pelvik ultrason üreme ve üriner sistem ile ilgili patolojilerin tespitinde daha çok kadınlar da olmak üzere sık kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. Özellikle radyasyon içermemesi, güvenli olması, ağrısız olması çocuk ve gebelerde öncelikli tercih edilmesine yol açar.”
Zaten gebelik tespiti, embriyo ve fetüsün gelişiminin değerlendirilmesinde, gebeliğe bağlı gelişebilecek problemlerin tespitinde kullanılan görüntüleme yöntemi pelvik ultrasondur. Kadın doğum hekimlerinin nerdeyse çoğu hastada tanı için istediği ilk tetkiklerden biridir. Erkek hastalarda ise infertilite durumu ve prostat ile ilgili hastalıklarda kullanımı vardır.
Kaynaklar:
- Pelvic Ultrasonography, Shoreh Kooshesh, MD, www.medscape.com
- Pelvic Ultrasound, Mohan Narayanan; Dawood Tafti; Harris L. Cohen