Tiroid ultrasonu neden istenir?
Tiroid bezinin anatomik yapısı hakkında bilgi edinmek amacı ile, nodül varlığında, ele gelen sertliklerde, hipo ve hipertiroidi durumunda, Hashimato hastalığında hekimler tarafından tiroid ultrasonu istenmektedir.
Hangi durumlarda bu ultrason yapılır:
- Tiroid nodüllerinin anatomik özelliklerinin değerlendirilmesinde
- Tiroid nodülü ya da boyundaki lenf nodlarından ince iğne biyopsisi alınması sırasında
- Nodüler tiroid hastalığı takibinde
- Tiroid bezi büyümesi (guatr) durumunda
- Tiroid kanser cerrahi öncesi, cerrahi hazırlık amacıyla
- Tiroid kanserinde, tedavi sonrası kanserin tekrarlaması durumunu takipte
- Fetal guatr değerlendirilmesinde
- Yüksek riskli hasta grubunda tiroid nodülü taramasında; Radyasyon maruziyeti gibi tiroid kanser gelişme riski yüksek olan bireylerde tiroid ultrason taraması önerilmektedir. Düşük riskli olan bireylerde tiroid kanser taraması önerilmez.
- Epidemiyolojik çalışmalar sırasında; Tiroid bezi ile ilgili toplumsal çalışmalarda bu ultrason istenebilir. Tiroid anatomisi, iyot eksikliği olan bölgelerdeki tiroid bezi boyutu ve radyasyon maruziyeti olan bölgelerdeki tiroid bezinin etkilenme durumu ile ilgili çalışmalarda bu işlem çok yardımcıdır.
- Paratiroid cerrahi öncesi; Paratiroid cerrahi öncesi ultrasonu ile tiroid bezi lezyonları araştırılabilir. Lezyon tespit edilmesi durumunda paratiroid cerrahi ile birlikte tiroide yönelik cerrahi de planlanır.
Tiroid ultrason sonuc okuma?
Radyoloji uzmanı tiroid bezinin boyutuna, şekline ve görünümüne ve mevcut olabilecek nodüllere bakacaktır. Sonuçlar, sağlık uzmanınıza verilecek yazılı bir rapor halinde rapor edilecektir.
Tiroid ultrasonunun sonuçları şunları gösterebilir:
- Normal tiroid bezi: Tiroid bezinin boyutu, şekli ve görünümü normaldir. Nodüller veya başka anormallikler görülmez.
- Büyümüş tiroid bezi (guatr): Tiroid bezi normalden büyüktür. Bunun nedeni, aşırı aktif tiroid (hipertiroidizm) veya az aktif tiroid (hipotiroidizm) gibi altta yatan bir tiroid bozukluğu olabilir.
- Tiroid nodülleri: Tiroid bezinde bir veya daha fazla yumru veya büyüme (nodül) görülür. Bunlar iyi huylu (kanserli olmayan) veya kötü huylu (kanserli) olabilir. Nodüllerin doğasını belirlemek için ince iğne aspirasyon biyopsisi gibi daha ileri testler gerekebilir.
- Diğer anormallikler: Ultrason, tiroid bezinde iltihaplanma veya yara izi gibi diğer anormallikleri gösterebilir. Bu bulgular, altta yatan bir tiroid bozukluğunu veya başka bir durumu gösterebilir.
Ultrasonun tiroid bezini değerlendirmek için kullanılabilecek araçlardan sadece biri olduğuna dikkat etmek önemlidir. Tiroid bezinin işlevini tam olarak değerlendirmek ve herhangi bir tiroid bozukluğunu teşhis etmek için kan testleri ve tiroid fonksiyon testleri gibi başka testler de gerekli olabilir.
Tiroid usg nedir?
Tiroid ultrasonu tiroid bezi hastalıklarının tanısında kullanılan bir radyolojik görüntüleme yöntemidir. Tiroid bezinin hem az çalışması hem de çok çalışması durumlarında yapılabilir.
Tiroid bezinin anatomik yapısı hakkında ve hastalık belirtilerine yol açacak durumların ortaya konulmasında kullanılan önemli bir tanı aracıdır.
Ultrason ile edinilen bulgular ile tiroid hastalıklarının tanısının koyulması, tanı koyulduktan sonra da tedavi seçeneğinin belirlenmesi sağlanır.
Anatomik olarak boyun ön tarafında soluk borusun önünde iki taraflı yer alan tiroid organı vücutta salgı üreten bir bezdir. Kendine ait hormonları üreterek kana dağılımını sağlar. Tiroid hormonları vücutta başta bazal metabolizma hızını düzenlemek olmak üzere pek çok önemli fonksiyona sahiptir.
Tiroid hormonları bazen doğuştan ve bazen de sonradan daha az çalışabilir ve daha az hormon salgısı yapabilir. Buna bağlı olarak hipotiroidi denilen vücutta kilo alımında artış, yağlanma, hareketlerde yavaşlama ve kabızlık daha sık olmak üzere pek çok hastalık belirtisi ortaya çıkar.
Tüm bu belirtiler de kişinin yaşam kalitesini ciddi derecede olumsuz etkiler. Bu durumun tespit edilmesi ve eksik olan hormonların yerine konulması gereklidir.
Tiroid hormonlarının aşırı üretilmesi de bir başka ciddi sağlık sorunlarından birisidir. Hipertroid de aşırı üretilen tiroid hormonları kana yayıldıktan sonra başlıca terleme, çarpıntı, saçlarda incelme ve kilo kaybı gibi belirtiler ortaya çıkar. Kandan alınan hormon testleri ile bu aşırı salınım belirlenir. Tanı konulduktan sonra da sebebe göre bir tedavi planlaması yapılır.
Tiroid hormonlarının az ya da çok çalışmasının anlaşılmasında kullanılan radyolojik yöntemlerin başında ise ultrason gelmektedir.
Bu yazımızda daha çok sizlerden gelen sık sorulan soruları dikkate Ankara tiroid ultrasonu hakkındaki tıbbi bilgileri sade ve anlaşılır bir dil ile aktarmaya çalıştık.
Tiroid ultrasonu nasıl çekilir?
Tiroid ultrasonografisi çekmek için hasta sırt üstü muayene masasına uzanır. Boyun bölgesi gergin olacak şekilde pozisyon ayarlanır. Boyun bölgesine ultrason jeli uygulanır ve prob boyun üzerinde hareket ettirilerek elde edilen görüntüler dijital ultrason cihazı ekranından izlenir. Şüpheli alanlar belirlenir ve kanlanmaları hakkında bilgi edinilir.
Bu incelemede, tiroid bezinin boyutlarına bakılarak başlanılır. Boyutları normal olup olmadığına, normalin altında veya üstünde mi olduğuna bakılmaktadır.
Tiroid bezinin boyutu normalin üzerinde ise, tiroid hiperplazisi yani guatr olarak tanımlanır. Guatr kavramı bilinenin aksine bütün tiroid hastalıklarını kapsamıyor sadece tiroid bezinin boyutunun olması gerektiğinden fazla olduğunu belirtir.
Boyutun normalin altında olması ise sıklıkla hashimato (haşimato) tiroiditi dediğimiz kronik otoimmün tiroidit (tiroid iltihaplanması) hastalığının ileri evresinde görülmektedir. Bu aşamada tiroid bezi küçülüp, atrofik bir hal alıyor. Bu nedenle haşimato tiroiditinin bu ileri evresine atrofik tiroiditit de deniliyor.
İkinci aşamada tiroid parankimini değerlendirilmektedir. Parankim de ilk dikkat ettiğimiz parankimin renginin olması gerektiği gibi komşu kas dokularından daha açık renkte mi yoksa renginde bir koyulaşmanın olup olmadığına bakılmaktadır.
Tiroid parankiminin renginde koyulaşma olması tiroid hormonlarının az çalıştığına işaret olarak yorumlanmaktadır.
Daha sonraki aşamada parankimin yapısının nasıl olduğuna bakılmaktadır. Homojen mi, heterojen mi karışık yapılarının oldup olmadağı incelenmektedir. Parankimin heterojen yapıda olması, graves, haşimato ve bunun gibi tiroid iltihaplarının göstergesi olarak değerlendirilebilir.
Son aşamada tiroid nodülü olup olmadığına bakılmaktadır. Tiroid nodülünün kanser riski taşıyıp taşımadığına nodüle göre biyopsi, ya da takip kararı aşamaları değerlendirilir. Bu değerlendirmeler yapılırken hekimin tecrübesi ve hastaya yeterli vakti ayırması son derece önem kazanmaktadır.
Tiroid ultrasonu fiyatı?
Sağlık merkezlerinde birbirlerinden farklı olmakla birlikte yaklaşık olarak benzer ücretler hastalardan talep edilmektedir.
Tiroid ultrasonu kaç dakika sürer?
Tiroid bezinde mevcut patolojinin özelliğine göre işlem süresi değişkenlik gösterir. Bezin anatomik yapısı tamamen normal ise işlem süresi 20 dakika gibi çok kısa bir sürede yapılabilir. Ancak herhangi bir patoloji ya da tiroid bezi içinde şüpheli bir alan saptanması durumunda bu süre 30-45 dakikaya kadar uzayabilir.
Tiroid nodülü ultrasonda görülür mü?
Tiroid bezinde yer alan nodüller ultrason ile tespit edilebilir. Bu nodüllerin yapısı ve kanlanma durumlarına göre iyi ya da kötü huylu olabilecekleri konusunda tahminde bulunulabilir. Ayrıca şüpheli nodül varlığında ultrason eşliğinde biyopsi yapılabilir. Kesin tanı için alınan parçaların histopatolojik değerlendirmesi esastır.
Sık Sorulan Sorular
Tiroid ultrasonu aç karnına mı çekilir?
Bu işlemi için açlık ya da tokluk durumu fark etmez. Aç ya da tok olarak da çekilir. İşlem öncesi herhangi bir hazırlık gerekmez.
Sonuç hemen çıkar mı?
Tiroid ultrasonu sonuçları genellikle işlem biter bitmez bir kaç dakika içerisinde raporlanarak hastalara verilir.
Tiroid ultrasonografisi çektirenler ağrı tarif ediyor mu?
Bu inceleme sanıldığının aksine ağrısız bir işlemdir. Boyun bölgesine uygulanıyor olması nedeniyle hastalarda ağrı konusunda bir endişe oluşturmakla birlikte bu endişe işlem sonunda hiç ağrı yaşanmaması nedeniyle ortadan kalkar.
Tiroid kanseri ultrasonda belli olur mu?
Tiroid ultrason sırasında tiroid bezi içerisindeki şüpheli bölgeler kanser alanı olarak belirlenir ve tanıda kanser ihtimali olabileceği raporlanabilir. Ancak tiroid kanseri kesin tanısı ultrason ile değil dokudan alınan biyopsi örneğinin histopatolojik incelemesi ile konulur. Yani kesin tanı ultrason ile değil patolojik değerlendirme ile konulmaktadır.
Tiroid ultrasonografisi tiroid nodülü olan hastalarda lenf nodlarının değerlendirilmesinde, tiroid kanseri şüphesinde ve tiroid kanseri nedeniyle tedavi edilen hastaların tiroid kanseri yeniden tekrarlaması yönünden takibinde önemli role sahiptir.
Özellikle tiroid nodülü olan ya da tiroid kanseri şüphesi olan hastalarda boyun bölgesinde lenfadenopati (lenf bezi şişmesi) varlığı ultrason ile gösterilebilir. Tiroid nodülü varlığında şüpheli özellikte lenf nodunun görülmesi tiroid kanser ihtimalini artırır. Bazen kanser tanısı için tiroid nodülünden değil de şüpheli görünümdeki lenf nodundan biyopsi alınır.
Biyopsi sonucu kanser olan hastalara ameliyat öncesi ve ameliyat sırasında daha iyi değerlendirme amacıyla ultrason yapılır. Tiroid kanseri nedeniyle ameliyat olan hastalarda kanser takibi ultrason ile yapılır.
Tiroidin sadece bir kısmı alınan hastalarda, diğer bölgelerde lezyon varlığı; tiroid bezinin hepsinin alındığı hastalarda lenf bezlerinde büyüme olup olmadığı incelenir.
Tiroid lenfoması ultrasonda tiroid bezinde ekojenitede azalma şeklinde görülür. Aynı görünümde olan kronik tiroiditten ayrımı zordur. Nodüler lenfomada, şüphenilen lenfoma alanı ile normal tiroid dokusu arası net olarak ayrılabilir ya da brokoliye benzer düzensiz bir görünümde olabilir.
Nodüler lenfoma hipoekoik ya da pseudo-kistik görünüm olur. Şüpheli alanlardaki internal eko yoğunluğu düşüktür.
Tiroid bezi büyümesi (Guatr) Nedir?
Fizik muayenede tiroid bezinde büyüme tespit edilmesi durumunda, tanıyı doğrulamak için bu işlem istenir. Tiroid büyümesi (guatr) de, tiroid nodüllerinde olduğu gibi ultrason ile daha kesin olarak tanımlanır. Tiroid ultrason ile daha erken dönemdeki ve daha az miktardaki tiroid bezi büyümeleri saptanabilir.
Ultrason sadece bölgesel tiroid bezi büyümesi (nodüler guatr) ya da tüm tiroid bezinde büyüme (diffüz) zemininde ele gelmeyecek kadar küçük tiroid nodüllerin varlığını gösterebilir. Muayene sırasında tiroid bezinde büyüme olan bölgede hassasiyet, sertlik hissedilmesi durumunda ultrason ile olası kanser ya da lenfoma yönünden araştırmak gerekir.
Hashimato tiroiditi, tiroid bezinin kronik otoimmün tiroidit durumuna verilen isimdir. Kesin olarak bilinmeyen sebeplerle, genetik olarak yatkın bireylerde bireyin bağışıklık sisteminin, kendi tiroid bezini yabancı olarak görüp, tiroid bezine zarar vermesi durumudur.
Hashimato tiroiditi ultrasonda büyümüş tiroid bezi ve tiroid dokusunda azalmış ekojenite görülmesiyle tanınır. Ancak bu yaygın ekojenite azalması Graves hipertiroidisi ve diğer tiroidit (tiroid iltihaplanması) durumlarında da görülür.
Renkli doppler ultrason ile azalmış kan akımının gösterilmesi Hashimato tiroiditi tanısını destekler. Graves hastalığında artmış kan akımı vardır.
Hamilelikte tiroid ultrasonografisi yapılır mı?
Hamilelikte tiroid ultrasonu gebeliği takip eden kadın doğum doktoru tarafından talep edilmesi durumunda yapılır. Gebelik özel bir durum oluşturmaz. Hamile kadınlarda rahatlıkla yapılabildiği gibi her gebe kadına da mutlaka ultrason yapılmaz.
Anne karnındaki bebeğin tiroid bezi değerlendirilmesi için de fetal tiroid usg yapılabilir. Önemli olan tıbbi gereklilik durumunuzun doktorunuz tarafından belirlenmesidir.
Bebeklerde tiroid ultrasonografisi yapılır mı?
Bebeklerde de rahatlıkla yapılabilir. Yenidoğan döneminde tiroid bezinin doğumsal yokluğu durumunda ultrasonu çekilebilir. Bebekler ya da çocuklar üzerine herhangi bir olumsuz etkisi olmaz.
Tiroid ultrasonografisi anne karnındaki fetüsün tiroid bezinin değerlendirilmesi, fetal guatr ya da tiroid bozukluğu tanısının koyulmasına imkan tanıyıp, tedavi planlanmasını sağlar. Böylece gebelik ve doğum ile ilgili olabilecek istenmeyen problemler önlenmiş ve daha sağlıklı bir bebeğe sahip olunmuş olur.
Graves hastalığı olan annelerin, tecrübeli bir radyoloji uzmanı tarafından karnındaki bebeğin tiroidinin değerlendirilmesi ile fetüsün tiroid bezinin çalışması hakkında bilgi alınabilir.
Anne karnındaki bebeğin kalp hızının fazla olduğu, fetal gelişme geriliği gibi problemlerin olduğu gebeliklerde, ultrasondaki fetal tiroid bezi büyüklüğü bulgusu yanında kordon kanı sonucu ile anne karnındaki bebekte tiroid bezinin fazla çalıştığı (fetal tirotoksikoz) anlaşılabilir.
Anne karnındaki bebekte bulgu olmayıp sadece ultrasonda fetal guatr (tiroid bezinde büyüme) olması, annenin anti-tiroid ilaç dozunun fazla olduğunu ve azaltılması gerektiğine işaret eder. Ultrason tiroid bezi az çalışan ve tiroid bezinde büyüme (fetal guatr) olan fetüslerin tanı ve tedavisinde de etkilidir.
Anne karnındaki bebekte ultrason ile tiroid bezinde büyüme varlığında, kordon kanında tiroid hormon azlığı varsa anne karnındaki bebeklere tedavi verilebilir. Bu tedavi verilen fetüslerin daha sonraki gebelik haftalarında bakılan tiroid ultrasonlarında tiroid bezlerinin küçüldüğü, anne karnındaki sıvının normal miktara döndüğü ve doğduklarında normal TSH düzeyine sahip oldukları görülmüştür.
Yenidoğan bebeklerde ve çocuklarda da ultrason ile tiroid bezi değerlendirilir. Doğumsal tiroid bezi az çalışan bebeklerde ilk yapılacak görüntüleme yöntemi tiroid usg dir.
Tiroid ultrasonografisi çekimi tekrarlanabilir mi?
Tiroid bezi hastalıklarının gerek tanısında ve gerek tedavisi sırasında ultrason sıklıkla tekrarlanarak yapılan bir işlemdir. Tiroid nodüllerinin varlığı, sayısı, büyüme özellikleri gibi pek çok faktör hakkında ultrason sırasında bilgi edinilir.
Tiroid nodülü olan ve tiroid kanseri nedeniyle takip edilen hastaların durumuna göre 6-12 ayda bir, ya da 2-3 yılda bir olabilen tiroid usg takipleri önerilir.