6-8 cm aralığındaki yumurtalık kistleri cerrahi müdahale riski altındadır. Genellikle 8 cm den büyük olan yumurtalık kisti ameliyat ile alınır. Kistin büyük olması kanserli olacağı anlamına gelmez.
Kadınlarda yumurtalık kisti yapısı?
Yumurtalık kistleri, yumurtalık (over) içinde veya yüzeyinde genellikle sıvı ile dolu keselerdir. Kadınlarda iki yumurtalık vardır. Rahmin her iki tarafında birer adet bulunur.
Yumurtalık kisti sık görülen kistlerdendir. Birkaç kist türü vardır. En yaygın türler zararsızdır, semptomlara neden olmaz ve tedavi olmaksızın kendiliğinden geçer.
Ayrıca bekarlarda yumurtalık kisti olma olasılığı da vardır.
Bazı durumlarda kist boyutları aşırı büyüyünce cerrahi operasyon yapmak gerekir. Kadınların belirli periyotlarda pelvik ultrason muayenesi kistle ilgili sorun yaşama ihtimallerini azaltmalarına yardımcı olur.
Yumurtalık kisti nedir?
Yumurtalik kisti, yumurtalıklarınızdan birinin veya her ikisinin üzerinde veya içinde oluşan sıvı veya yarı katı materyalle dolu bir kesedir. Yumurtalıklar, pelvis bölgeye yer alan yumurta hücrelerini tutan, östrojen ve progesteron gibi hormonlar üreten küçük organlardır.
Çoğu ağrısız ve zararsız, iyi huylu olarak adlandırdığımız kistlerdir. Over kisti genellikle semptomlara neden olmaz. Pelvik ultrason yapılırken tesadüfen de bu kistlere rastlanabilir.
Basit yumurtalık kisti genellikle sıvı ile dolu kistlerdir. Aylık yumurtlama kist oluşumuna neden olabilir ancak bu endişe edilecek bir durum değildir. Herhangi bir sorun yaratmadıklarındafonksiyonel kist olarak adlandırılırlar.
Kompleks kistler basit kistlerden daha az nadir görülürler. Karmaşık kistlerin içi ya kan ya da sert bir madde ile dolar. Basit kistlerin aksine, karmaşık kistler tipik adet döngüsü ile ilgili değildir.
Over kistleri bazen bükülebilir veya patlayıp yırtılabilir. Bu durum ciddi semptomlara neden olabilir. Düzenli pelvik muayeneler bu riskin azaltılmasını sağlayacaktır.
Sağ ve sol yumurtalık kisti belirtileri nelerdir?
Bazı küçük kistler semptomlara neden olmaz. Bu durumlarda, bir kiste sahip olduğunu bile bilmiyor olabilirsiniz.
Daha büyük kistler neden olabilir;
- Sırt bölgenizde pelvik ağrı
- Karın alt kısmında şişkinlik hissi veya ağırlık
- İlişki sırasında ağrı
- Açıklanamayan kilo alımı
- Olağan dışı vajinal kanama
- Daha sık idrara çıkma ihtiyacı
- Göğüslerde hassasiyet
Bazı semptomlar, polikistik over sendromu (PCOS) adı verilen bir durumu gösterebilir. Polikistik over sendromu, düzensiz dönemlere, obezite ve kısırlık dahil olmak üzere hormonla ilgili diğer sorunlara neden olan bir durumdur.
Polikistik over sendromunun diğer semptomları arasında vücut kıllarının artması ve kilo verme güçlüğü bulunur.
Yumurtalık kisti neden olur?
Yumurtlama, önde gelen nedenidir. Diğer nedenler şunlardır:
- Anormal hücre üremesi: Atipik hücre üremesi, dermoidler ve kistadenomlar gibi kistlerin oluşmasına neden olabilir.
- Endometriozis: Bu genellikle endometriozisin ileri evrelerinde yumurtalıkta kist olmasına neden olur.
- Pelvik inflamatuar hastalık: Şiddetli pelvik enfeksiyonlar yumurtalıklarınıza yayılarak kistlere neden olabilir.
Ana nedenlerde olmasa da strese bağlı yumurtalık kisti oluşumları da gözlemlenebilmektedir.
Yumurtalık kisti adetle nasıl atılır?
Kadınlarda yumurtlama döneminde bu kistin varlığı mevcut ise, kist sıvı yada kan ile dolar. Kadın gebe değil ise adet kanaması ile kist dışarı atılabilir.
Yumurtalık kisti nasıl teşhis edilir?
Pelvik muayene sırasında yumurtalıkta kist tespit edebilir. Kistin tespiti yumurtalıklarda şişlik belirtisi ile başlar ve ultrason ile netleştirilir.
Ultrason görüntülemesi ile kistin tam olarak nerede olduğu, sıvı veya katı olduğu, ne kadar büyük olduğu anlaşılmaktadır.
Bu kistleri teşhis etmek için kullanılan görüntüleme araçları şunları içerir:
- Pelvik muayene: Kontrolünüzü takip eden hekim pelvik muayenede teşhis koyabilir.
- Ultrason: Ses dalgalarını kullanan ultrason cihazı ile pelvik bölgenin detaylı görüntüleri elde edilir. Yumurtalıklarınızda bulunan kistlerin katı mı sıvı mı olduğu ultrason ile tespit edebilirler.
- Laparoskopi: Ameliyathanede yapılan bir işlemdir. Cerrah vücudunuzdaki bir kesik ve bir kamera yerleştirir ve üreme organlarınızı ve pelvik boşluğunuzu inceler.
- CA125 testi adı verilen bir kan testi genellikle ultrason taramasının yanı sıra yapılır. Bu test normalse, kistinizin kanserli olma olasılığı çok azdır.
Kistlerin çoğu birkaç hafta veya ay sonra kaybolduğu için hemen bir tedavi planı önerilmez. Bunun yerine, ilerleyen haftalarda ultrason tekrarlanabilir.
Durumunuzda herhangi bir değişiklik yoksa veya kist boyutu büyürse, belirtilerinizin diğer nedenlerini belirlemek için ek testler istenebilir.
Bunlar şunları içerir:
- Gebelik testi testi
- Hormon testi
- CA-125 kan testi
Yumurtalık kisti bitkisel tedavi mümkün mü?
Hastalar tarafından çok merak edilen doğal tedavi yöntemleri arasında yer almaktadır. Doğal tedavi de soğan kürü tedavisi halk arasında popüler olsa da bilimsel olarak kanıtlanmış bir veri değildir.
Yumurtalık kisti tedavisi nasıl?
Kompleks kistlerin tedaviye ihtiyaç duyma olasılığı daha yüksektir.
”Dünya sağlık örgütü verilerine göre, yumurtalık kisti olan kadınların yüzde 5-10’u ameliyat olmaktadır. Bu sayının yüzde 13-21’i ise kanserli kistlerdir.”
Bir kist çok büyüdüğünde, yumurtalık veya diğer organlara zararı olduğunda veya ağrılı olduğunda doktor ameliyat önerebilir.
Yumurtalık kistleri her zaman tedavi gerektirmez. Menopoz öncesi kadınlarda, genellikle tedavi olmaksızın bir ile iki ay içinde kendi kendine düzelir. Menopoz sonrası kadınlarda kistin düzelme olasılığı daha düşüktür.
Bir kist büyükse, ağrıya neden oluyorsa veya kanser için şüpheli görünüyorsa, tedavi genellikle kisti veya tüm yumurtalığı çıkarmak için ameliyatı içerir.
Tedavi seçeneği, yaşınız, semptomlarınız ve muhtemelen kistinize neyin sebep olduğu gibi faktörlere bağlı olarak sonuçlanacaktır.
Kontrol altında takip;
Fonksiyonel yumurtalık kistleri genellikle tedavi olmaksızın kaybolur. Teşhisinizden birkaç hafta veya ay sonra kistinizin kendi kendine çözülüp çözülmediğini görmek için takip ultrasonu gerekli olacaktır.
Yumurtalık kisti ilaçları;
Sağlayıcınız, yumurtlamayı durdurmak ve gelecekteki kistlerin oluşmasını önlemek için hormon içeren ilaçlar (doğum kontrol hapları gibi) verebilir.
Yumurtalık kisti ameliyatı nasıl?
Bir kist semptomlara neden oluyorsa ve büyüyorsa, onu çıkarmak için ameliyat gerekebilir. Ameliyat türü kistin boyutuna ve ultrasonda nasıl göründüğüne bağlıdır.
Kullanılan farklı prosedürler şunları içerir:
- Laparoskopi: Karnınızdaki küçük bir kesiden küçük bir kamera yerleştirdiği bir prosedürdür. Cihazı kullanarak üreme organlarınız ve pelvik boşluğunuz görüntülenir. Yumurtalık kisti küçük kesiler (yumurtalık kistektomi) ile alınabilir.
- Laparatomi: Kist çok büyükse veya başka endişeler varsa bu prosedür uygulanabilir.
Yumurtalık kisti çeşitleri nelerdir?
Yumurtalık kistlerinin çoğu fonksiyonel kistlerdir. Adet dönemlerinizde vücudunuzda oluşan değişikliklere yanıt olarak oluşurlar. Kadınlarda yumurtalik kisti adetle ilgili olmayan nedenlerden kaynaklı da olabilir ancak bu nadir karşılaşılan bir durumdur.
Fonksiyonel kistler:
Fonksiyonel kistler en sık görülen yumurtalık kisti türüdür ve hastalıkla ilgili değildir. Yumurtlamanın (yumurtalıktan bir yumurtanın salınması) bir sonucu olarak ortaya çıkarlar. Bu kistler aslında yumurtalıklarınızın sağlıklı bir şekilde çalıştığını da gösterebilir.
”Fonksiyonel kistler genellikle belirli bir tedavi olmaksızın, genellikle 60 gün içinde kendiliğinden küçülür.”
- Foliküler kistler: Yumurtalıkta yer alan folikül adında küçük bir kese, adet döngünüzün bir parçası olarak her ay bir yumurta bırakır. Folikül bir yumurta bırakmadığında foliküler kist oluşur. Folikül sıvı ile dolar ve büyür.
- Korpus luteum kistleri: Folikül bir yumurtayı serbest bıraktıktan sonra, korpus luteum adı verilen hormon üreten bir hücre grubu oluşturur. Korpus luteumda sıvı toplandığında ve büyümesine neden olduğunda bir kist oluşur.
Bazen fonksiyonel kistlere basit kistler de denir.
Diğer kistler:
Over kistlerinin hepsi adet döngüsü ve adet düzensizliği ile ilişkili değildir. Her zaman hastalık belirtileri değildirler. Kontrolünüzü yapan hekim kistlerin sağlığınızı tehlikeye sokacak duruma gelmemesi için takip isteyebilir.
- Kistadenomlar: Bu kistler yumurtalıklarınızın yüzeyinde oluşur. İnce ve sulu veya daha kalın ve mukus benzeri sıvı ile dolu olabilirler.
- Dermoid kistler: Dermoid kistler, insan vücudundaki deri, saç, diş ve hatta beyin dokusuna kadar her türlü dokuyu oluşturan hücrelerden oluşur.
- Endometriomalar: Bu kistler, adet döneminiz boyunca her ay kanadığınız doku olan endometriyal doku ile dolu olurlar.
- Yumurtalık kanseri: Yukarıdaki koşullardan farklı olarak, yumurtalık kanseri kistleri (tümörler), kanser hücrelerinin katı kütleleridir.
- Polikistik over sendromu (PCOS): Polikistik, çok sayıda kist anlamına gelir. Polikistik over sendromunuz varsa, birçok küçük iyi huylu yumurtalik kisti geliştirirsiniz. Kistler, hormonal bir dengesizlikten dolayı oluşurlar.
Dermoid kistler ve kistadenomlar büyüyebilir ve yumurtalığı yerinden oynatabilir. Bu, yumurtalık torsiyonu adı verilen yumurtalığın ağrılı bükülme ihtimalini artırır. Yumurtalık torsiyonu, yumurtalığa kan akışını azaltabilir veya durdurabilir.
Yumurtalık kistlerinden kimler etkilenir?
Yumurtalıklara sahip herkes bu kisti geliştirebilir. Bayanlarda yumurtalık kisti görülme olasılığı şu kriterlere bağlıdır;
- Yaş: Menopoza girmeyen kadınlarında over kisti görülme olasılığı daha fazladır.
- Hamilelik: Kistlerin gebelik döneminde oluşma olasılığı daha yüksektir.
- Daha önce kist varlığı: Daha önce bir yumurtalık kistiniz varsa, tekrar sahip olma olasılığınız daha yüksektir.
- Mevcut sağlık durumunuz: Endometriozis, hormon sorunları veya yumurtlamaya yardımcı olacak ilaçlar alıyorsanız, kist oluşma ihtimaliniz daha yüksektir.
Yumurtalık kistleri düzenli adet gören kadınlarda sık görülür. Adet düzensizliği ile doğrudan ilişkili değildir.
Kistin büyümesine neden olan bir problem olmadıkça veya birden fazla kist oluşmadıkça kistinizin varlığından haberdar olmayabilirsiniz. Menopoz öncesi kadınların yaklaşık %8’i tedavi gerektiren büyük kistler geliştirir.
Yumurtalık kisti menopozdan sonra daha az görülür. Menopoz dönemi sonrası yumurtalık kisti oluşan kadınlar yumurtalık kanseri için daha yüksek risk altındadır.
Yumurtalık kistleri ne kadar yaygındır?
Yumurtalık kistleri, özellikle henüz menopoza girmediyseniz oldukça yaygındır. Fonksiyonel kistler en yaygın türüdür.
Yumurtalık kistleri tehlikeli midir?
Genellikle hayır. Yumurtalık kistlerinin çoğu zararsızdır, genellikle sonunda kendi kendine geçerler.
Bazı kist türlerinin kansere dönüşme veya komplikasyonlara neden olma olasılığı daha yüksektir, ancak bu sık karşılaşılan bir durum değildir. Yumurtalık kistlerinin %1’den daha azı kanserlidir.
Yumurtalık kist olanlar nasıl hisseder?
Yumurtalıkta kist olması deneyimi kişiden kişiye değişir. Şunları hissedebilirsiniz:
- Hafif rahatsızlık veya dolgunluk hissi
- Keskin veya donuk bir ağrı gibi tanımlanabilecek ağrı
- Açıklanamayan gelen ve giden ağrı
Yumurtalık kisti ile kilo alınır mı?
Evet. Kistler, kilo alımına katkıda bulunan şişkinliğe neden olabilir. Bazı kistler kilo almanıza neden olabilecek hormonlar salgılar.
Yumurtalık kisti gaz yapar mı?
Bu kistin oluşumu ile beraber pelvik bölgede ağrı ve karın bölgede şişlik belirgin belirtiler arasındadır. Gaz oluşumu bu kist ile doğrudan ilişkili olduğu söylenemez.
Yumurtalık kistinin komplikasyonları nelerdir?
Yumurtalıkta kist olması komplikasyonlar ile ortaya çıkabilir ancak sık karşılaşılan bir durum değildir.
Bazıları şöyle olabilir;
- Kanserli kist: Menopozdan sonra gelişen kistin kanserli olma olasılığı, menopozdan önce oluşan kistlere göre daha fazladır.
- Yırtılmış yumurtalık kisti: Fonksiyonel kistler genellikle herhangi bir olumsuz belirtiye neden olmadan yırtılır. Ancak bazen, yırtılmış bir kist, karnınızda şiddetli ağrıya ve şişmeye neden olabilir. Ne kadar büyük olursa, ağrı olasılığı o kadar yüksek olur.
- Yumurtalık torsiyonu: Kistler o kadar büyüyebilir ki, yumurtalığınızın şeklini bozarak bükülme olasılığını artırır. Bükülme sonucunda yumurtalığınıza kan akışını engellenebilir. Aşırı ağrı, mide bulantısı ve kusma, yumurtalık torsiyonunun belirtileridir.
Yumurtalık kistleri önlenebilir mi?
Hayır, yumurtluyorsanız fonksiyonel yumurtalık kistlerini engelleyemezsiniz. Hormon içeren ilaçlar (doğum kontrol hapları gibi) almak yumurtlamayı durduracaktır.
Bazı araştırmalar, hapın belirli kistlerin tekrarını azalttığını öne sürüyor. Bu durum yeni kist oluşma riskinizi azaltmanıza yardımcı olacaktır.
Bu kistler genellikle zararsızdır ve önleme endişesi olmamalıdır. Bellirli periyotlarda pelvik muayeneler, yumurtalıklarınızdaki değişikliklerin mümkün olduğunca erken teşhis edilmesini sağlamaya yardımcı olur.
Aylık döngünüzdeki değişikliklere karşı dikkatli olun. Olağandışı menstrüel semptomları, özellikle birkaç döngüden uzun sürenleri not edin ve takibiminiz yapan hekim ile paylaşın.
Yumurtalık kistleri ne kadar sürer?
Birçok küçük yumurtalık kisti birkaç ay içinde çözülür ve kaybolur. Birkaç ay sonra tekrar ultrason taraması yaptırmanız tavsiye edilebilir. Kist kaybolursa, başka bir işlem yapılmasına gerek yoktur.
Hangi belirtilerde doktora görünmeliyim?
Aşağıdakilerden herhangi biri meydana gelirse hekime muayene için başvurabilirsiniz:
- Adet düzensizliği veya ağrı varsa
- Karın ağrınız geçmiyor ise
- Karnınız genişliyor veya şişiyor ise
- Mesanenizi idrar yaparken veya boşaltırken sorun yaşıyorsanız
- İlişki sırasında ağrınız varsa
- Belirgin bir sebep olmadan kilo kaybediyorsanız
- Yumurtalık torsiyonu belirtileri fark ediyorsanız
- Aniden ortaya çıkan, kusma veya ateşin eşlik ettiği şiddetli karın ağrınız varsa
- Şok belirtileri; Soğuk, nemli cilt, baş dönmesi veya bayılma hissi ve hızlı nefes alma varsa
Yumurtalık kisti kansere yol açar mı?
Evet, bazı kistler kanserli hale gelebilir. Ancak çoğu yumurtalıkta kist kanserli değildir.
Yaşlandıkça yumurtalık kanseri riski artar. Menopozu geçmiş kadınların yumurtalık kanseri riski daha yüksektir.
Çoğu kadın için yumurtalık kanseri taraması önerilmez. Bunun nedeni, testin “yanlış pozitiflere” yol açabilmesidir. Yanlış pozitif, bir kadının yumurtalık kanseri olmadığını söyleyen bir test sonucudur.
Yumurtalık kanseri olasılığı yüksek olan kadınlarda;
- Yumurtalık kanserine genetik yatkınlık
- Önceki meme kanseri öyküsü
- Kompleks kiste sahip olmak
- Pelvis veya karın bölgesinde şişlik veya sıvı toplanması
Yumurtalık kistleri hamile kalmayı zorlaştırabilir mi?
Tipik olarak, hayır. Bu kist hamile kalma ihtimalinizi çoğu zaman etkileyen faktör değildir. Kiste neden olan hastalık bazen gebe kalmayı güçleştirebilir. Bekarlarda yumurtalık kisti olasılığı evli olanlara göre değişmemektedir.
Bu kistlerin oluşmasına neden olan ve doğurganlığı etkileyen iki durum şöyle açıklanabilir;
- Rahim astarı rahim dışında büyüdüğünde meydana gelen endometriozis
- Polikistik over sendromu
Sonuç olarak;
Yumurtalık kistleri yaygın ve genellikle zararsızdır. Bu nedenle bir pelvik muayene veya ultrason sırasında bir tane bulursa endişelenmeyin.
Kistinizin adet döngünüzün doğal bir parçası olarak oluşma ihtimali yüksektir. Çoğu kist birkaç ay içinde kaybolur. Bununla birlikte, menopoz öncesi kadınlarda ve hormon dengesizliği olan kadınlarda tekrarlayan kistler ortaya çıkabilir.
Tedavi edilmezse bazı kistler doğurganlığı azaltabilir. Bu, endometriomalar ve polikistik over sendromu daha sık karşılaşılır.
Çocuk sahibi olabilme şansının artırılması için kist küçültülebilir veya tamamen çıkartılabilir.
