Minimal düzeydeki rahim yapışıklıkları veya fallop tüp tıkanıklıklarının bulunduğu hastalarda, rahim filmi sonrası hamile kalanlar olduğu bilinmektedir.
Buna göre kısırlık nedenine bağlı olarak kişilerin, histerosalpingografi (HSG) sonrasında gebelik olasılığı daha yüksek olabilmektedir. Yapılan araştırmalar, açıklanamayan kısırlığı olan çiftlerde HSG’den sonraki ilk 3 ayda gebelik oranlarında %30’a varan artış olduğunu göstermiştir.
Genel olarak bakıldığında ise bir HSG’yi takip eden birkaç gün içinde hamile kalmaya çalışmanın güvenli olduğunu söylemek mümkündür.
Rahim filmi nedir?
Histerosalpingografi veya kısa ismiyle HSG olarak da bilinen rahim filmi, kadınlarda uterusun (rahmin) ve fallop tüplerinin mevcut durumunu incelemek ve varsa doğurganlık sorunlarının nedenini teşhis etmek için uygulanan bir görüntüleme testidir.
Bu uygulama esnasında rahmin şekli değerlendirilebilmekte ve fallop tüplerinin açık olup olmadığı kontrol edilebilmektedir. Rahim filmi ayrıca, rahimdeki sorunlardan kaynaklanan düşükleri araştırmak için de kullanılabilmektedir.
Rahim filmi, rahim ve fallop tüplerinin röntgen muayenesidir. İşlem esnasında floroskopi adı verilen özel bir röntgen formundan ve vücut içerisine enjekte edilmek üzere bir kontrast maddeden yararlanılmaktadır.
Bu özelliği nedeniyle ilaçlı rahim filmi olarak da bilinen HSG, üreme sürecine dair olmak üzere hamile kalmayı engelleyebilecek sorunların tespit edilmesine yardımcı olmaktadır.
Söz konusu sorunlar çoğunlukla fallop tüplerinin bloke durumunu veya düzensiz şekildeki bir uterusu içermektedir. Bu X-ışını prosedürü genellikle aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok farklı uygulamaya bir alternatif olarak tercih edilebilmektedir:
- Laparoskopi: Genel anestezi gerektiren bu cerrahi prosedür, göbek deliğinden ince bir cihaz ile girilmesini ve pelvis içerisine ulaşılarak ilgili organların incelenmesini içermektedir.
- Histeroskopi: Rahim ağzından girilerek endoskopik yöntemle rahim boşluğunun incelenmesini mümkün hale getiren bu işlem, rahmin içinin ayrıntılı bir görünümün sunabilse de fallop tüplerinin tıkalı olup olmadığını göstermemektedir.
- Salin infüzyon sonografi: Salin solüsyonu ve ultrasonun kullanıldığı bu testte ise vücut içerisine verilen salin, serviksten geçerek uterusa ulaşmaktadır. Daha sonra başvurulan ultrason ise uterus astarının görüntülenmesini salinin fallop tüplerine nasıl aktığının izlenebilmesini sağlamaktadır. Bu sayede fallop tüplerinin açık olup olmadığı da anlaşılabilmektedir.
Rahim filmi neden çekilir?
Fallop tüplerinin tıkanması ya da olması gereken formun dışında bir görüntü kazanan rahim boşluğu, kısırlığa neden olabilen faktörlerdir.
Histerosalpingografi veya kısa adıyla HSG ise bu anlamda rahmin iç şeklini belirlemek ve fallop tüplerinin tıkalı olup olmadığını göstermek adına uygulanan oldukça önemli bir tanı testidir.
Buna göre çocuk sahibi olamayan kadınlarda tüp tıkanıklığının tespit edebilmenin en güvenli yolarından birinin rahim filmi olduğu bilinmektedir. Öte yandan tekrarlayan düşük deneyimi bulunan veya erken doğum geçmişi olan kadınlara da rahim filmi uygulanabilmektedir.
Genel bir kanı olarak bilinenin aksine her tüp bebek tedavisi öncesinde rahim filmi çektirilmesi gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır.
Bununla birlikte, anne adayı olmak isteyen kişinin rahim içi zarının yeterince kalınlaşmadığı durumlarda, ultrason görüntülemelerinde fallop tüplerinde sıvı birikimi tespit ediliyorsa HSG çekimi için yönlendirme yapılabilmektedir.
Rahim filmi nasıl çekilir?
Rahim filmi çekimi öncesinde birtakım adımları takip etmek önemlidir. Buna göre işlemden yaklaşık bir saat öncesinde, hekim tarafından tavsiye edilen ağrı kesici alınmalı ve olası bir enfeksiyonun önüne geçmek amacıyla reçete edilen antibiyotiğin kullanımına başlanmalıdır.
Prosedür sonrasında kişinin hastane yatışı gerekmemekte ve yalnızca aynı gün için dinlenmesi tavsiye edilmektedir. Bu nedenle hastane yatışına dair herhangi bir hazırlık yapılması gerekmemektedir.
Prosedür esnasında rahmin ve fallop tüplerinin detaylı görüntüsünü elde etmek amacıyla vücut içerisine boya içerikli bir solüsyon enjekte edilmektedir. Boya enjeksiyonu için hazırlık aşamasında hasta, pelvik muayenesine benzer bir pozisyonda ve bacakları açık olacak şekilde işlem masasına uzanmaktadır.
Daha sonra vajina içerisine spekulum adı verilen bir alet yerleştirilmekte ve akabinde serviksin dezenfeksiyonu işlemine başlanmaktadır. Bölgenin temizliğinin tamamlanmasının ardından servikal kanala ve rahme küçük bir kateter yerleştirilir.
Boya enjeksiyonu esnasında sıvının geri kaçmaması adına kateter ucunda bir balon bulunmakta ve balonun şişirilmesinin ardından sıvı enjeksiyonu yapılmaktadır.
Bu işlemle eş zamanlı olarak ise konumlandırılan floroskopi makinesi ile boyanın akışı izlenmektedir. Bazı durumlarda boyanın fallop tüplerinden nasıl geçtiğini detaylı gözlemleyebilmek adına hastanın pozisyon değiştirmesi de istenebilmektedir.
Fallop tüpleri açıksa, boyanın sorunsuz akışı ve bağırsağa yakın bir konuma yayılımı izlenmektedir. Eğer akışın engellendiği görülüyorsa, bu durumda fallop tüplerinin bloke olduğu tanısı konulabilir.
Yeterli görüntülemenin tamamlanmasının ardından mevcut kanül ve balon vücuttan çıkarılmakta ve hasta taburcu edilmek üzere hazırlanması için yönlendirilmektedir.
Rahim filmi (HSG) çekimi zararlı mı?
HSG çekimi, bilinen diğer röntgen testlerinden farklı olarak boya içerikli bir solüsyon eşliğinde gerçekleştirilmektedir. Ancak bu sürecin hasta adına kanıtlanan herhangi bir zararlı yan etkisi bulunmamaktadır.
Aksine, tıkalı fallop tüplerinin veya rahim içi yapışıklıkların teşhis edilmesi adına günümüzde en güvenilir test olarak rahim filmini göstermek mümkündür.
İşlem esnasında, özellikle de boya enjeksiyonu sırasında hasta ufak çaplı kramplar hissedebilmektedir. Bununla birlikte tüplerin tıkalı olması ve boyanın geri kaçması durumunda da ağrı veya kramp hissi yaşanabilir.
Bu hissiyat çoğunlukla hafif ve orta dereceli olmakta ve uygun ağrı kesicilerin yardımıyla azaltılabilmektedir. Tüm bunların dışında işlemin, hasta açısından oldukça konforlu olduğunu söylemek mümkündür.
Rahim filmi çektirmenin avantajları nelerdir?
Rahim içinde bulunan ve özellikle de üreme sağlığını olumsuz etkileyen önemli faktörlerin rahim filmi ile tespit edilebilmesi oldukça kolaydır. Bununla birlikte kısırlık problemi yaşayan kadınlar için bilinen bir tedavi yöntemi olarak da dikkat çeken HSG uygulaması sonrasında hamile kalma oranında artış görüldüğü bilinmektedir.
Buna yardımcı olan durum ise prosedür esnasında enjekte edilen boyanın, belli bir düzeye kadar tıkalı olan tüplerin açılmasında rol oynamasıdır. Bununla birlikte HSG çekimi söz konusu olduğunda aşağıdaki durumların maddelerin altını çizmek yararlı olacaktır:
- Rahminde hafif düzeyli yapışıklık bulunanlara uygulanan rahim filmi sonrasında bu yapışıklıkların azaldığı ve hamile kalma şansının artığı görülmektedir.
- İşlem ile tamamen cihazlar yardımıyla rahmin yapısal ve fonksiyonel özelliklerinin incelenmesi amaçlanmaktadır.
- Rahim filmi, laparoskopiye oranla çok daha risksiz ve uygun fiyatlıdır.
- Prosedür mutlaka adet dönemi öncesinde veya sonrasında uygulanmalıdır. Bu sayede kanamanın, görüntüyü etkilemesinin önüne geçilir.
- İşlem esnasında hafif düzeyli ağrı, kramp veya batma hissedilse de genel anlamda dayanılmayacak türde ağrılı bir uygulama olmadığını belirtmek gerekir.
- HSG yöntemi ile yapılan röntgen çekiminde uygulanan ışın dozu yüksek değildir ve bu da işlemin herhangi bir tehlikesinin olmadığının en büyük göstergesidir. Buna göre rahim filmi sonrası vücutta radyasyon kalmamaktadır.
- Çekim esnasında enjekte edilen ilaç vücut tarafından emilmekte ve hasta adına bir sorun oluşturmamaktadır.
HSG rahim filmi aç karnına mı çekilir?
HGS rahim filmi, herhangi bir kesi gerektirmeksizin uygulanabilen ve oldukça kısa süren bir işlemdir. Prosedür öncesinde önerilen ağrı kesici ilaçların ve antibiyotiğin mutlaka alınması gerekmektedir.
Bu hem sağlık açısından koruyucu olmakta hem de hastanın daha konforlu bir işlem süreci geçirmesini sağlamaktadır.
Öte yandan rahim filmi çektirmeden önce kişinin aç kalmasına gerek yoktur. Bu yöntem sırasında anestezi kullanılmadığı nedenle yeme içme konusunda bir sınırlama söz konusu değildir.
Ancak, bir sebepten dolayı anestezik ilaçların kullanımı gerekecekse, böyle bir durumda da uzman hekim tarafından detaylı bilgilendirme mutlaka yapılacak ve bir ihtimalle hastanın aç gelmesi istenebilecektir. Genel olarak bakıldığında ise HSG çekimi öncesinde hasta, rahatlıkla gıda alımına devam edebilir.
İlaçlı rahim filmi ne zaman yapılmalıdır?
İlaçlı rahim filmi çektirmek için adet döneminin doğru ayarlanması gerekmektir. Menstrüasyon kanaması bitimiyle birlikte hiç cinsel ilişkiye girilmediyse, sınırlama olmaksızın istenilen günde HSG prosedürü uygulanabilmektedir.
Bununla birlikte genellikle adet bitimini takiben 1-2 gün içinde çekimin yapılması önerilmektedir. Ancak bu dönemde, özellikle de adet bitiminin 10. günü itibarı ile cinsel ilişkiye girildiyse, daha sağlıklı bir sonuç için bir sonraki adet döngüsünün tamamlanmasını beklemek uygun olacaktır.
Öte yandan çiftlerde azospermi, tüplerin çıkarılması, menopoz gibi gebeliğin mümkün olmayacağı durumlar varsa adet kanamasının olmadığı her dönemde rahim filmi çekilebilmektedir. Bu konuda en doğru yönlendirme ise prosedürü gerçekleştirecek uzman hekim tarafından yapılacaktır.
Rahim filmi sonrası nelere dikkat edilmelidir?
Rahim filmi çekiminin ardından genellikle 1-2 gün devam eden hafif kanamaların görülmesi doğaldır. Bununla birlikte hem kanamanın kontrolü hem de kontrast maddenin bir kısmının geri boşalması durumu sebebiyle hastaların hijyenik ped kullanması tavsiye edilmektedir.
Uygulama yapılan kişinin mevcut sağlık durumuna bağlı olarak ek bir hekim tavsiyesi bulunmadıkça, prosedür sonrasına yönelik bir kısıtlama bulunmamaktadır. Öte yandan işlem anestezi altında gerçekleştirildiyse sonrası için dikkat gerektiren işlerin yapılmaması önerilmektedir.
Rahim filmi sonrasında mutlaka uygun antibiyotiğin kullanımına özen gösterilmelidir. Nadiren de olsa bir enfeksiyonun gelişmesi durumunda vakit kaybedilmeden doktora başvurulmalıdır. Böyle bir durumda giderek artan ağrı ve ateş yükselmesi görülebilir.
İşlem sonrasında banyo yapılabilmekte, sosyal aktivitelere rahatlıkla devam edilebilmektedir. Uygulamaya bağlı görülen ağrı nedeniyle HSG’nin hemen akabinde cinsel ilişkiye girilmemesi daha uygundur. Bunun için 2-3 gün beklenmesi tavsiye edilmektedir.
Rahim filmi fiyatları?
HSG rahim filmi devlet hastanelerinde, özel hastanelerin radyoloji bölümlerinde veya özel klinik ve görüntüleme merkezlerinde çekilebilmektedir.
Bu işleme yönelik standart bir fiyat olmamakla birlikte, çekim sürecinde uygulanacak anestezi gibi ek prosedürlerin fiyatı etkileme durumu da söz konusu olabilmektedir. Bu nedenle fiyatlandırma ile ilgili en doğru bilgi, rahim filminin çekileceği hastane veya özel merkez tarafından verilebilir.
