Anne karnındaki bebekte ense kalınlığı ölçümü gebelik sürecinde yapılan rutin ölçümlerden biridir.
Bebeğin doğum sonrası ileriki yaşamında olabilecek rahatsızlıkların önceden tespiti ve anne adayına bu durumun bildirilmesinde önemli rol almaktadır.
Ense kalınlığı sınır değerleri üstüne çıktığı durumlarda ne yapmalıyız? Kromozom bozukluğu söz konusu mudur? Hastalarımızdan iletilen bu ve benzeri ense kalınlığı hakkındaki tüm sorular bu makalede detaylı olarak açıklanmaktadır.
Ense kalınlığı sınır değerleri?
Ense kalınlığı sınır değerleri ortalama 2.5 mm altında olması normal kabul edilir. Ense kalınlığı normal değerlerde ölçülen ve başka herhangi bulguları gözlemlenmeyen bebekler çok yüksek bir oranda sağlıklı bir şekilde dünyaya geldikleri görülmektedir.
Ense kalınlığı eşik değerini 2,5mm olarak kabul edebiliriz. 3mm’nin üzerindeki artan değerleri ile orantılı olarak, bebekte trizomi ve kalp hastalığı görülme riski artmaktadır.
Bu nedenle ense kalınlığı ölçümü 3mm’nin üzerindeki değerlerde anne karnından amniyosentez yöntemiyle sıvı alınarak bebeğin kromozom analizinin yapılması gereklidir. Bu durumda doktorunuzun önerdiği ileri tetkikleri yaptırmak önemlidir.
Ancak ense kalınlığı sınır değerleri 3 mm üzerinde olan her bebekte kromozomal anomali olacak diye kesin bir şey söylenemez. Ense kalınlığının fazla ölçülmesi bebekte down sendromu gibi genetik hastalıklarının ya da anomalilerin görülme riskinin daha yüksek olacağının göstergesidir. Ancak ense kalınlığı yüksek çıkıp doğum yapanlar arasında tamamen sağlıklı bebeklere sahip anneler de görülebilmektedir.
Ense kalınlığı nedir?
Gebelikte ense kalınlığı ölçümü, Down sendromu ve diğer kromozom anomalilerinin belirlenmesi için yapılan bir tarama testidir. Ense kalınlığı, fetüsün boyun bölgesindeki deri ile cilt altı sıvı arasındaki mesafedir.
Bebekte ense kalınlığı gebeliğin 11-14. haftasında bakılan, anne karnındaki bebeğin boynunun arkasında toplanan sıvı birikiminin ultrasonografi cihazındaki görünümüdür. Kromozom bozukluğu kaynakları hastalıkların görüldüğü bebeklerde hafta hafta ense kalınlığı değerleri genellikle normal değerlerin üstünde çıktığı görülmektedir.
Gebelikte ense kalınlığı ne zaman ölçülür?
Ense kalınlığı ölçümü gebeliğin 2 döneminde önem kazanır;
- Gebeliğin 11-14. haftalarında yapılan ikili tarama testinin bir parçası olarak,
- Gebeliğin 18-23. haftalar arasında yapılan Detaylı ultrasonda ense kalınlığı ölçümü yapılır.
Ense kalınlığı ölçümü nasıl yapılır?
Ense kalınlığı ölçümü, aileye bebekleriyle ilgili olumlu ya da olumsuz haber verme ihtimalinin olması nedeniyle ense kalınlığı değerinin doğru ölçülmesi oldukça önemlidir. Doğru bir değerlendirilme yapılabilmesi için, ölçümü yapacak kişinin iyi bir eğitim almış olması, bu konuda tecrübeli olması ve ultrason cihazı önemli kriterlerdendir.
Bu ölçümünde anne karnındaki bebeğin boynunun arkasında toplanan sıvı birikimine bakılarak ense kalınlığı ölçümü yapılır. Erkek bebeklerin ense kalınlığı ölçümü kız bebeklerden farklı değildir.
Ense kalınlığı sınır değerleri ortalama 2.5 mm altında olması normal kabul edilir. Milimetrik değerlerle uğraşılıyor olması, ense kalınlığı ölçümünün neden hassas bir ölçüm olduğunu gösterir.
Ense kalınlığı sınır değerleri 2.5mm değil de 3mm olarak ölçülmesi gibi durumlarda, ultrason cihazının kalitesi ya da yapan kişinin tecrübesinin az olması nedeniyle yanlış ölçülmesi aile açısından ciddi travmaya sebep olabilir.
Bu ölçümleri yaparken dikkat edilmesi gereken başka nokta ise; bazı durumlarda göbek kordonun bebeğin boynunun çevresinde yer alarak, ense kalınlığı ölçümünün yanıltıcı değerleri göstermesidir. Ancak renkli doppler özelliği olan bir ultrason cihazında bu durum hekim tarafından rahatlıkla ayırt edilebilir.
Ense kalınlığı ölçümü yapılırken bebeklerin gelişim düzeyi de hesaba katılmalıdır. Baş popo mesafesi uzunluğuna bakılan bebeğin, mevcut gelişim durumuna göre ense kalınlığı ölçümünün yüksek ya da normal olduğuna karar verilip, risk hesaplaması yapılır. Dolayısıyla bebeğin baş pop mesafesi uzunluğunun ve ense kalınlığı ölçümünün en doğru şekilde yapılmış olması önem arz etmektedir.
Ense Kalınlığı Hakkındaki Tüm Sorular
12 haftalık bebeğin ense kalınlığı kaç mm olmalıdır?
Gebeliğin 12.haftasında bebeğin ense kalınlığı ortalama 1.8-2.2mm olarak kabul edilebilir.
Hafta hafta ense kalınlığı değerleri değişir mi?
Bebekte hafta hafta ense kalınlığı değişecektir. Unutulmamalıdır ki, her gebelik farklıdır ve her fetüs farklı özelliklere sahip olabilir. Bu nedenle, ense kalınlığı değerleri doktorunuz tarafından gebeliğinizin durumuna ve bebeğinizin özelliklerine göre belirlenecektir.
Erkek bebeklerin ense kalınlığı kız bebeklerden farklı mı?
Genellikle, erkek bebeklerin ense kalınlığı kız bebeklerden biraz daha kalın olabilir. Ancak bu farklılık çok küçük olduğundan, pratikte ense kalınlığındaki cinsiyet farkı belirgin bir şekilde kullanılmaz.
Ense kalınlığı olup sağlıklı doğan bebekler var mı?
Evet, ense kalınlığı ölçümü yapılan ve yüksek riskli görülen bebeklerin çoğu sağlıklı olarak doğar. Ense kalınlığı yüksek olan bebeklerde Down sendromu ve diğer kromozom anomalileri riski daha yüksek olabilir, ancak bu sadece bir olasılıktır ve mutlaka bebeklerin bu hastalıklara sahip olacağı anlamına gelmez.
Ense kalınlığı ölçümü ile down sendromu belirlenebilir mi?
Bebeklerde ense kalınlığı ölçümü ile yaklaşık %75 oranında Down Sendromu tanısı konulabilmektedir. Ense Kalınlığı ölçümüne ek olarak anne kanından bakılan Beta hCG ve PAPP-A düzeyi ikili testi oluşturmaktadır. İkili test ile Down Sendromu yakalama oran %90’lara çıkabilmektedir.
İkili ve üçlü tarama testi anne kanına bakılarak değerlendirilen testlerdir. Bu testlerin bebeğe bir zararı olmaz. Bu tarama testleriyle Down Sendromu (Trizomi 21) veya Edwards Sendromu (trizomi 18) gibi genetik açıdan sık görülen hastalıkların yanı sıra bebekte kalp, akciğer ya da iskelet sistemiyle ilgili hastalıklar da tespit edilebilmektedir.
Son yıllarda sık kullanılmaya başlanan Fetal DNA Testi Anne adayından kan alınarak down sendromu taramasında kullanılır. Dünyadaki yaklaşımda hesaplanan risk 1/50 den yüksek çıktığı durumlarda anne adaylarını tanı testlerine yönlendirmek gerekiyor. Risk faktörü 1/50 ile 1/1000 arasında çıkarsa aileye Fetal DNA testi yaptırmaları önerilir.
Gebeliğin 18-23. haftaları arasında yapılan Detaylı Ultrason, anne ve bebek sağlığı açısından ve olabilecek herhangi bir anomali tespit edilmesi açısından son derece önem arz etmektedir.
Ayrıntılı ultrason ile bebeğin kafa içi yapılarına, beynine, beyin sapına, yüzüne, damak veya dudak yarığı olup olmadığına, kalp defektleri olup olmadığına, kalp damar çıkışlarına, kalpte delik olup olmadığına, idrar yollarına, böbrekte genişleme olup olmadığına, kemiklerin gelişimine, el, kol ve parmaklar gibi uzuvlarına yani bütün vücut gelişimine detaylı olarak bakılır.
21. haftada ense kalınlığı kaç olmalı?
Gebelikte genellikle 18-22. haftalar arasında yapılan detaylı ultrasonda 21. haftada ense kalınlığı sınır değerleri 2,5 mm ye kadar normal, 3 mm ye kadar da kabul edilebilir eşik değer olarak alabiliriz. 3 mm’nin üstünde çıkan değerlerde ek testlere ihtiyaç duyulabilmektedir.
Ense kalınlığı normal burun kemiği ilişkisi nedir?
Ense kalınlığı ölçümünün yanısıra detaylı (Ayrıntılı) Ultrason incelemesinde bebeklerde burun kemiği varlığı incelemesi de yapılmaktadır. Burun kemiği az ya da hiç gelişmeyen bebeklerin %60 civarında down sendromu görülebilmektedir.
Sonuç olarak;
Bebekte ense kalınlığı artışı ile kromozom anomalisi, anne karnında bebek ölümü ya da bebeğin hayatını etkileyecek ciddi hastalıklara sahip olma ihtimalinde ciddi artış söz konusudur.
Ancak, ense kalınlığı yüksek çıkanlar da bu bahsettiğimiz problemler mutlaka olacak diye bir koşulda yoktur. Ense kalınlığı ölçümü konusunda yeterli eğitimi almış ve tecrübeli bir hekimin tercih edilmesi anne adayları için doğru bir seçim olacaktır.
