karotis vertebral doppler

Karotis doppler diğer bilinen adıyla şah damarı doppler ultrasonu karotis arter hastalığının tanısında kullanılmaktadır. Karotis doppler ankara da birçok özel ve devlet hastaneleri ile özel görüntüleme merkezlerinde yapılabilmektedir.

Felce bağlı ölüm ve hastalanma olması çok sık görülen bir problemdir. Çoğu felç vakası beyin kan akımının azalması ya da kan akımının tamamen bozulup doku hasarı olmasından daha çok tromboli nedeniyle olur. İnmeye yol açan embolinin birinci kaynağı kalp iken, %20-30 vakada inme nedeni karotis bifurkasyondaki plak ya da trombüslerdir.

Karotis doppler nedir?

Karotis doppler ultrason karotis arter hastalığının tanısında kullanılan bir görüntüleme yöntemidir.

Karotis renkli doppler ultrasonu düzgün teknikle ve tecrübeli bir radyoloji uzmanı tarafından yapıldığında yüksek başarı ile tanı koydurur.  Karotis doppler usg nin karotis arter hastalığında diğer görüntüleme yöntemlerinden üstünlükleri;

  • Radyasyon içermemesi
  • Tüm hastalar tarafından iyi tolere edilmesi
  • Kapalı alan korkusu olan, MRG çekilemeyen hastalar için uygulama kolaylığı olması
  • Anjiografiden daha az riske sahip olması olarak sayılabilir.

Karotis hastalığı nedir?

Karotis arter aterosklerozu, arterlerde ölü hücreler, kolesterol kristalleri ve yağ birikimiyle ortaya çıkan plakların oluşmasıyla ortaya çıkan bir damar hastalığıdır.

Bu plaklar karotis arter stenozu (darlığı), trombüs ve emboliye yol açarak hastalarda bazı belirti ve bulguların görülmesine neden olur. Bir kısım hastada plak olmasına rağmen hiçbir belirti ve bulgu olmazken, bir kısım hasta da ciddi belirtiler olabilir.

Hastalarda felç, geçici felç atakları, beyin iskemisi, geçici tek taraflı görme kaybı gibi nörolojik bulgular vardır. Kalp damar hastalığı, şeker hastalığı ve kolesterol yüksekliği olanlarda karotis arter hastalığı görülme riski yüksektir.

Karotis arter hastalığı şüphesinde doppler ultrason ilk yapılacak görüntüleme yöntemidir. Ciddi nörolojik belirtileri olan hastada beyin tomografisi ve beyin MRG da çekilmelidir. Karotis arter hastalığı sonrası kalp krizi nedeniyle ölümlerin sık olması nedeniyle EKG ve EKO yapılmalıdır.

Karotis arter hastalığı tanısı için karotis arter MR anjiografisi de yapılabilir. Tedavide tansiyon kontrolü, kolesterol düşürücü tedaviler ve kan sulandırıcı tedaviler verilir. Cerrahi olarak uygun hastalara karotis endarterektomi yapılabilir.

Cerrahi açısından yüksek riskli kabul edilen hastalara karotis anjioplasti ve stent uygulanabilir.  Cerrahi riski yüksek, karotis arterde %70’den fazla stenozu olan ve karotis arter hastalığı belirtileri olan ve karotis arter hastalığı belirtisi olmayan ama karotis arter stenozu %80 üzeri olan hastalar için karotis anjioplasti düşünebilir.

Karotis renkli doppler us nasıl çekilir?

Hasta sırt üstü yatırılır. Bakılacak tarafın ters tarafına hastanın başı çevrilir. Hastanın boyun bölgesine jel sürülerek yukardan aşağıya doğru prob hareket ettirilerek sırayla sağ ve sol karotis arterler değerlendirilir. Karotis arter dalları olan iç ve dış karotis arter renkli doppler ve power doppler ile değerlendirilir.  

Sağ ve sol her iki taraf karotis arterlere bakılıp, ön dolaşım bu şekilde değerlendirildikten sonra vertebral dolaşım değerlendirilir. Boyun C4-6 hizasında vertebral arter bulunarak ölçümleri yapılır.

Karotis doppler ultrasonu iki aşamalı olarak yapılır:

1- Görüntüleme

  • Ultrason parlaklık modu (Bmod) ile görüntüleme sağlanır.
  • Damar görüntüsü gri skalada değerlendirilir.
  • Gri skala görüntüde renkli kan akım görüntüsü alınır. Atardamar yani arter içindeki kan akımı kırmızı renk olarak görülür. (Renkli doppler inceleme)

2- Spectral analiz

  • Kan akım hızı ölçülür.
  • Arter akımı görüntüsü alınırken kan akım hızını gösteren bir sinyal hem görsel hem de sesli olarak oluşturulur.
  • Bu oluşan sinyal sistolik ve diyastolik akımı temsil edecek şekilde iniş ve çıkışlar gösterir.

Karotis ultrason griskala görüntülemede intima-media kalınlığı ateroskleroz değerlendirilmesinde kullanılan parametrelerden biridir. Plak morfolojisi, plak ekojenitesi, plak yüzey görünümü, ülser varlığı, plak ve stenoz yani darlık varlığı kalp damar hastalıkları ile ilgili olayları öngörmede önem taşır. Karotis doppler ultrasonunda plak görünümünün tariflenmesi önerilir. 3D ultrason ile plak hacmi de ölçülebilir.

Plak hacmi kolesterol düşürücü tedaviyle küçülüp, tedavi verilmediği durumlarda artar. Plak hacmi ateroskleroz tedavisi takibinde kullanılır. Renkli doppler ile damar akımının görüntüsü elde edilip, karotis arter boyunca darlık olan kısımlar görüntülenir.

Belirgin damar darlıklarının tespit edilmesinde pik akım hızı kullanılır. İç karotis arter (ICA) pik sistolik akım hızının 125cm/sn ve üzeri olması ya da ana karotis arter hızının iki katından fazla olması olası karotis arter darlığı bulgusudur.

Karotis doppler fiyat?

Özel hastanelerde, özel muayenehanelerde ve kliniklerde hekimin tecrübesi de dikkate alınarak belirlenmekte ve fiyatlar değişiklik gösterebilmektedir.

Karotis renkli doppler us neden çekilir?

Şah damarı doppler ultrasonu en sık inme riskini arttıran karotis arter darlığı ya da karotis stenozu tanısı için yapılır. Karotis doppler ultrasonu ile karotiste darlık ya da plak olup olmadığına bakılır. Belirgin darlık tespit edilmesi durumu tedavi gerektirir. Karotis doppler ile;

  • Kan akımını engelleyen pıhtı/plak varlığı
  • Damarlarda daralma olup olmadığı
  • Doğumsal damar anomalileri
  • Tümör varlığı
  • Kan akımında artma ya da azalma olup olmadığı
  • Çocuklarda damar anomalisi, lenf nodu ve lenf damarları anomalileri

tespit edilebilir.

Sık Sorulan Sorular

Karotis renkli doppler ne için istenir?

  • Felç geçiren hastalardan, TİA (geçici iskemik atak) geçirenlerden
  • Bayılma nedeninin tespiti
  • Tansiyon yüksekliği olan hastalardan
  • Karotis arter üzerinde fizik muayenede üfürüm duyulanlardan
  • Bypass cerrahisi öncesi hazırlık amacıyla
  • Kolesterol yüksekliği, şeker hastalığı, kalp hastalığı ve inme açısından aile öyküsü olan felç riski yüksek olan hastalara
  • Karotis artere yönelik cerrahi işlem sonrası kontrol amacıyla
  • Karotise stent yerleştilmesi sonrası stent yerinin kontrolünde
  • Travma sonrası, hematom şüphesi olduğu durumlarda

Karotis arter nedir?

Karotis arter kalpten beyine kanın götürülmesini sağlayan damarlardır. Sağ ve sol karotis arterler boynun yarısına geldiklerinde önce hafif bir genişme gösterirler. Bu genişlemenin olduğu bölgeye karotis bulb adı verilir.

Karotis arter iç (internal karotis arter-ICA) ve dış karotis (eksternal karotis arter-ECA) olarak ikiye ayrılır. Bu ikiye ayrılmanın olduğu bölgeye karotis bifürkasyonu adı verilir. Karotis sinüs ve cisimciği karotis bifürkasyonunda yer alır.

Dış karotis arter çeşitli dallara ayrılarak boyun ve yüz bölgesindeki kanlanmayı sağlar. Sağ ve sol iç karotis arter ise beyine doğru ilerleyerek beyine kanın taşınmasını sağlamak üzere birleşir.

Vertebral arter nedir?

Vertebral arterler sağ ve sol olmak üzere iki adettir. Subklavyen arterden ayrılarak boyun arkasından yukarıya ilerler. Omurilik ve beyin arka kısmının beslenmesini sağlarlar.

Karotis renkli doppler ultrason ile vertebral arter darlıkları tespit edilebilir. Karotis vertebral doppler ultrasonu ile vertebral arter çapları ve akım hızı ölçülerek, vertebrobaziller yetmezlik tanısı koyulmasına katkı sağlanabilir.

Karotis renkli doppler us tek bilateral nedir?

Karotis arter insanda sağ ve sol ana karotis arter olarak iki tane vardır.  İnsanda iki adet ana karotis arter olması sebebiyle karotis doppler ultrasonu tek sağ ya da tek sol karotis görüntüleme için ya da bilateral olarak hem sağ hem sol karotis arter görüntülenmesi için yapılır. Karotis renkli doppler ultrasonu sıklıkla bilateral olarak yapılır.

Karotis cisimciği nedir?

Karotis cisimciği karotis arter bifürkasyonunda bulunan, kemoreseptörler ve destek hücrelerin oluşturduğu bir yapıdır. Arter kan akımındaki değişiklerin, oksijen ve karbondioksit basınç değişimlerine göre farkına varılmasını sağlar. Ayrıca kandaki asit baz dengesini temsil eden ph değeri ve sıcaklıktaki değişimlere de hassastır.

Karotis Doppler sonuçları sonuçları ne zaman çıkar?

Karotis doppler ultrasonu yaklaşık 30-45 dk süren bir işlemdir. Ultrason işlemi bittikten sonra sonuçlar hemen alınabilir.

Karotis cerrahisi nedir?

Karotis arter cerrahisinde karotis endarterektomi denilen ameliyat yapılır. Bu ameliyatta karotis arter darlığı olan kısıma kesi yapılıp, içerdeki plak çıkarılır sonrasında damar tekrar dikilir. Karotis endarterektomi için uygun hasta grubu:

  1. Karotis arter hastalığı belirtileri olan (son 3 ay içerisinde geçici iskemik atak ya da minör felç geçirilmesi) ve ultrasonda %50-99 karotis stenozunun olması
  2. Sağlıklı ve karotis arter hastalığı belirtileri olmayan ama ultrasonda %60 dan fazla karotis stenozunun olması

Ciddi nörolojik problemi olan beyinde infarkt olan, karotis arteri tamamen tıkalı olan ve hastanın yaşam süresini kısaltan başka bir hastalığın varlığı durumunda cerrahi yapılmaz.

Kaynaklar:

1- Carotid Ultrasound, Brian Silver, MD, www.medscape.com

2- Ultrasound – Carotid, www.radiologyinfo.org

3- Atherosclerotic Disease of the Carotid Artery, Jake F Hemingway, MD; www.medscape.com

4- General principles of carotid Doppler ultrasonography Whal Lee Department of Radiology, Seoul National University College of Medicine, Seoul, Korea, Ultrasonography 2014;33:11-17