Hamileliğin ilk ayında sigara içmek hem anneye hem de bebeğe ciddi zarar verir. Hamilelikte sigara içenler de erken doğum ve ani bebek ölümü olabilir.
Ülkemizde ve dünyada insanlar tütün ürünlerinin başta kanser olmak üzere birçok önemli sağlık sorununa neden olduğunun bilincindedir. Buna rağmen kişilerin sigarayı bırakma süreci, birçok açıdan zannedildiği kadar kolay olmayabilmektedir.
Özellikle anne olmak isteyen veya halihazırda gebe olan kadınlar açısından da durum pek farklı değildir.
Bununla birlikte pasif içicilik olarak adlandırılan ve kişilerin sigara dumanına direkt maruz kaldığı durumlar da bebek açısından istenmeyen problemlerin ortaya çıkmasına yol açabilmektedir. Bu noktada en iyisinin, hamile kalmadan önce sigarayı bırakmak olduğunu belirtmek gerekir.
Hamilelikte sigara kullanımı riskleri ve aynı zamanda sigarayı bırakmaya çalışırken karşılaşılan zorluklar göz önüne alındığında, uzmanların bu popülasyon için sigara ve tütün ürünü bırakma oranlarını iyileştirmek amacıyla bir dizi yaklaşım üzerinde çalıştıklarını söylemek mümkündür.
Hamileliğin başlı başına bir motivasyon aracı olduğu bu dönemde, birçok anne adayının bu isteklerini devam ettirmek ve sonuç almak adına yardıma ihtiyaçları olmaktadır.
Sigaranın gebelikteki etkileri nelerdir?
Hamilelikte sigara içenler için bilinen etkilerinden biri, erken doğum yapma olasılığını artırmasıdır. Beklenen doğum tarihinden 3 hafta öncesine kadar bebekler prematüre olarak adlandırılmakta ve bu aşamada henüz yeterli gelişimleri tamamlanmamış olmaktadır.
Öyle ki çok erken dönemde dünyaya gelen bebekler, hamileliğin son ayları veya haftalarında anne karnında tamamlanması gereken önemli büyüme süreçlerinden mahrum kalmaktadır. Bu da bebekler için ciddi sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına ve hatta ölüm olasılıklarının artmasına zemin hazırlamaktadır.
Hamilelikte sigara kullanımının, bebeğin karbon monoksite maruz kalmasına neden olduğu bilinmektedir. Bu da bebek için yeterli besin ve oksijeni alamama anlamına gelmektedir. Kalp atışlarını ve solunum düzeylerini doğrudan olumsuz etkileyen bu durum anne karnında gelişim geriliği (iugr) ile sonuçlanabilir.
Hamilelikte sigara içenlerde ayrıca;
- Kalpte, kafatasında, kaslarda ve uzuvlarda çeşitli doğum kusurlarının gelişmesine yol açmaktadır.
- Doğum ağırlığının normalde düşük seyretmesine neden olmaktadır.
- Vajinal kanama ve erken membran rüptürü olasılığını artırmaktadır.
- Plasentanın bir kısmının veya tamamının serviksi kapatması veya plasentanın doğumdan önce rahim iç duvarından kopması gibi sorunların meydana gelme riskini çoğaltmaktadır.
Gebelik sonrası etkileri nelerdir?
Gebelik sonrasında özellikle prematüre doğumlarda görülen beslenme zorlukları, solunum problemleri, görme ve işitme sorunları düşünme ve hareket becerilerindeki eksiklikler ve hatta serebral palsi de sigaranın bu açıdan zararlarını ortaya koymaktadır.
Bununla birlikte emzirme döneminde sigara kullanılması ise nikotinin anne sütünden bebeğe geçmesine neden olabilmektedir. Bağımlılık yapma özelliği bulunan ve bu sebeple sigarayı bırakma sürecini olumsuz etkileyen psikoaktif bir madde olan nikotin, bebeklerde zehirlenmelere yol açabilir.
Zehirlenme semptomları genellikle kalp atış hızının yavaşlaması, beslenme sonrası kusma ve ten renginde soluklaşmadır. Öte yandan sigara kullanımı bebeklerde şu gibi rahatsızlıkların gelişmesinin sebebidir:
- Alerjik reaksiyonlar,
- Şaşılık ve görme bozuklukları,
- Uyku düzensizliği,
- Davranış sorunları ve sinirlilik,
- İleriki dönemler için obezite ve diyabet riskinin artması,
- Bağışıklık sistemi hastalıkları,
- İşitme ile ilgili sorunlar ve
- İshal, kolik veya benzeri bağırsak problemleri,
Bununla birlikte pasif içiciliğe maruz kalan bebek ve çocuklarda da zaman içerisinde gelişen akciğer problemleri görülebilmektedir.
Gebelikte sigara neden tehlikeli?
Küresel bir problem haline gelen sigara kullanımı, anne karnındaki bebek için öncelikle oksijen engeli anlamına gelmektedir. Öyle ki bir anne adayının içtiği sigara sonucunda kan damarlarının daralması ve vücuttaki oksijenin azalması sonucunda nikotin ve karbon monoksitten etkilenen bebek, günden güne zehirlenmektedir.
Yaşanacak oldukça küçük bir oksijen kesintisi bile bebeğin büyümesi adına yıkıcı bir etki ortaya çıkarabiliyorken, bu durumun sürekli yaşanması ile annenin, sağlıklı bir bebek dünyaya getirme ihtimali önemli ölçüde düşmektedir.
Bunların yanı sıra sigaranın, gebelik dönemindeki zararları şunlardır:
- Anne sütü miktarının azalmasına neden olmakta ve süt kalitesini bozmaktadır.
- Lohusalık döneminde anne sütündeki C vitamini seviyesinin düşmesine sebep olur ve sütün besleyiciliğini azaltır.
- Nikotinin damar büzme etkisi ile anne adayındaki tansiyon yükselmesi, bebeğin beslenmesi üzerinde olumsuz etki yaratır.
- Gebelik zehirlenme tablosu da yine sigara kullanımına bağlı ortaya çıkabilir. Semptomlar; idrarda protein çıkması, vücutta aşırı ödem oluşması, bulanık görme ve benzeri sorunlardır.
Ayrıca, muhtemel DNA metilasyonu yoluyla daha zayıf akciğer fonksiyonu, kalıcı hırıltı ve astım da çocuklardaki sağlık ve gelişim sorunları açısından, doğum öncesi sigara dumanına maruz kalma durumu ile ilişkilendirilmiştir.
Hamilelikte sigara kaçıncı ayda bırakılmalı?
Planlı hamileliklerde sigara kullanımının gebelikten en az 3 ay önce bırakılması, atılması gereken önemli bir adımdır. Öte yandan gebeliğin ilk 3 ayında sigara kullanımını bırakmak da düşük doğum ağırlığı, prematüre doğum, doğum komplikasyonları veya bebek kaybı riskinin azalmasına yardımcı olacaktır.
Gebelikte sigara sayısını düşürmek ise riskleri azaltan bir önlem değildir. Bu noktada, sigarayı bırakmak için asla geç olmadığı da unutulmamalıdır.
Hamilelikte günde 1 tane sigara içmek zararlı mı?
Günümüzde birçok anne adayı, sigara içme sayıları doğrultusunda kendilerini teselli etmeye çalışmaktadır. Zararlarının farkında olarak devam ettirdikleri bu eylem süresince inandıklarının aksine, günde 1 adet içilen sigaranın bile bebeğin olumsuz etkilenmesi adına yeterli olduğunu söylemek mümkündür.
Bebeğin doğum öncesi veya sonrasında yaşadığı sağlık ve gelişim sorunları, içilen sigaranın sayısından ziyade maruz kalınan toksik içeriklerle ilgilidir. Dolayısıyla zararların ortaya çıkması adına mutlaka gün içerisinde fazla sayıda sigara içilmesi gerekmemektedir. Hamileliğin ilk ayında sigara içmek çok merak edilen konulardandır ve ciddi zararları vardır.
ebelikte sigarayı bırakmak için neler yapılmalı?
Hamilelikte sigarayı bırakmak için anne adaylarının uygulayabileceği birkaç adımdan söz etmek mümkündür. Öncelikle bu dönemde sürecin planlanması ve rehberlik alınması adına uzman bir hekime başvurulabilir.
Bu noktada reçetesiz de satılabilen nikotin replasmanı ürünlerinin rastgele kullanımı tavsiye edilmemektedir. Bilinçsizce kullanılan bu ürünler de bebeğin nikotine maruz kalmasına neden olabilmektedir.
Hamilelikte sigarayı bırakmada şu tüyolardan yararlanılabilir:
- Öncelikle sigarayı bırakma sebeplerini listelemek ve bu noktada bebeğin sağlığını düşünmek, motivasyon adına iyi bir başlangıç olabilir.
- Yaşam alanları da bu hedefe yönelik olarak yeniden düzenlenmeli ve sigarayı hatırlatıcı her materyal ortadan kaldırılmalıdır.
- Sigara içen insanlarla daha az vakit geçirmek veya sigara içme anından onlardan fiziksel olarak uzak kalmak da iyi bir yöntemdir.
- Sigara içme arzusunu bastırmak adına ise sağlıklı atıştırmalıkları tüketmek tercih edilebilir.
- Hekim tarafından önerilecek fiziksel aktiviteler ise bu dönemde hem genel beden sağlığı açısından faydalı olabilir hem de sigara yoksunluğunu kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir.
Gebelik sonrası sigaraya başlamak yaygın mı?
Anne olmak, yeni doğan bebekle birlikte yepyeni, heyecanlı ve bir o kadar da zorlu bir hayatın başlangıcıdır. Bu dönemde yaşanan stres, özellikle hamilelikte sigara bırakan kişiler için yeniden bu alışkanlığa başlama ihtimalini doğurabilmektedir.
Yeni doğmuş bir bebekle hayata adapte olmak stresli olabilmekte ve bunun sonucunda da birçok kadın doğumun ardından sigaraya yeniden başlayabilmektedir. Bu süreci daha kontrollü yönetmek adına ise gebelikte sigarayı bırakan kişilere profesyonel yardım almaları önerilmektedir.
Yine bu aşamada, pasif içiciliğin bebeğe verebileceği zararları da unutmamak gerekir. Emzirme dönemindeki annelerin sigara kullanımına bağlı olarak, bebeğin süt yolu ile birçok zararlı kimyasala maruz kalması önlenememektedir.
Tüm bu gerçekleri bir motivasyon durumu haline getirmek ve sigaraya başlamamak üzere etkili bir yaşam planı yapmak ise hem anne hem de bebek adına en doğrusu olacaktır.
